બેંકમાં પ્રત્યક્ષ જવું કે નેટ બેન્કિંગ?

    આમ તો ઘણાં વર્ષોથી હું નેટ બેંકિંગ કે મોબાઇલ વૉલેટ જેવા સાધનો દ્વારા જ સઘળાં નાણાંકીય વ્યવહારો ઓનલાઇન પતાવું છું અને મને યાદ પણ નથી કે છેલ્લું લાઇટ, ટેલિફોન કે પાણીનું બિલ મેં જાતે બહાર જઈને ક્યારે ભર્યું હતું. પણ વર્ષના વચલા દહાડે એકાદ વાર બેંકમાં પ્રત્યક્ષ જવાનું થાય. આવો એક મોકો થોડા દિવસ પહેલાં આવ્યો.
    પબ્લિક પ્રોવિડેંટ ફંડનું પંદર વર્ષની મુદ્દતનું ખાતું વ્યક્તિ જીવનમાં એક જ વાર ખોલાવી શકે છે જે ટેક્સ સેવિંગ અને લાંબા ગાળાના નાણાં રોકાણ માટેનો એક શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ છે. મારું તો આ અકાઉન્ટ ઓલરેડી પંદર વર્ષનો સમય ગાળો પૂરો કરી ચૂક્યું છે અને મેં તેની મુદત બીજા પાંચ વર્ષ માટે લંબાવી છે. પણ મારા અઢી વર્ષના બચ્ચા માટે હું રોકાણનું એક સાધન શોધી રહ્યો હતો અને મને વિચાર આવ્યો કે પત્નીનું પી. પી. એફ. અકાઉન્ટ નથી ખોલાવ્યું  તો આ વિકલ્પનો ઉપયોગ કરવા દે. મારું અને પત્નીનું સેવિંગ્સ અકાઉન્ટ જે બેંકમાં છે ત્યાંજ પત્નીના નામે પી. પી. એફ. અકાઉન્ટ ખોલવાનો નિર્ણય કર્યો જેથી ઓનલાઇન ટ્રાન્સફર દ્વારા હું પુત્ર માટે જે સેવિંગ્સ કરું તે એમાં જમા કરાવી શકાય. સરકારી ખાતાઓ જેવા કે પી. પી. એફ., એન. એસ. સી., પોસ્ટ ખાતું વગેરે અત્યાર સુધી ઓનલાઇન સુવિધા આપતા નહોતા પણ તપાસ કરતાં જાણવા મળ્યું કે હવે પી. પી. એફ. અકાઉન્ટ તો તમે ખાનગી બેંકમાં પણ ખોલાવી શકો છો અને ઘણી રાહત થઈ! કારણ બેંકમાં કે પોસ્ટ ઓફિસમાં જઈ નાણાકીય વ્યવહારો કરવાનું ઘણું આકરું લાગે છે! એક તો ત્યાં લાંબી કતાર હોય, પાસ બુક અપડેટ કરાવવા જાવ તો પ્રિંટર કામ ન કરતું હોય, દીકરી નમ્યાના સુકન્યા સમૃદ્ધિ અકાઉન્ટ ના મલાડની પોસ્ટ ઓફીસના ખાતામાં ચેક જમા કરાવવા જાઓ તો પંદરેક દિવસ પછી બોરીવલી હેડ ઓફિસમાં ચેક ક્લિયર થાય પછી જ તેની એંટ્રી પાસબુકમાં અપડેટ થાય - આ બધી સમસ્યાઓના કટુ અનુભવ પછી નિર્ણય જ કર્યો છે કે બને ત્યાં સુધી નાણાકીય વ્યવહારો ઓનલાઇન પતાવવા. આથી પી.પી. એફ. અકાઉન્ટ ઓનલાઇન ઓપન થઈ શકશે અને તેમાં નેટ બેન્કિંગ દ્વારા પૈસા ઓનલાઇન ટ્રાન્સફર કરાવી શકાશે એ માહિતી એ ઘણી રાહત આપી! થોડી ઘણી ઔપચારીકતાઓ બાદ ખાતું ખૂલી ગયું અને પાસબુક વગેરે કુરિયર દ્વારા ઘેર આવી ગયા પણ પ્રથમ વાર પાસબુક અપડેટ કરાવવા એક વાર બેંક માં જવું જ પડે એવી સ્થિતી ઉભી થઈ અને હું નાનકડા હિતાર્થ ને લઈ જઈ પહોંચ્યો બેંકની ઘર નજીક આવેલી બ્રાંચ પર. આ એક આનંદ તમને બેંકમાં જવાથી મળી શકે ખરો - બચ્ચું હોય તો એને સાથે લઈ જવાનો! બેંકના કર્મચારીઓ સહિત કેટલાક ગ્રાહકોએ પણ એને રમાડ્યો, બેસવા ખુરશીની વ્યવસ્થા કરી આપી! બહાર કાળઝાળ ગરમી હતી પણ બેંક બ્રાંચમાં એ. સી. હતું એટલે થોડી રાહત થઈ. જો કે લાંબી કતાર હતી. એક સિનિયર સિટીઝન કતારમાં ઉભા હતાં, જે લાંબી લાંબી પ્રશ્નોત્તરી કરી બેંક કર્મચારીનો કંટાળો વધારી રહ્યા હતાં. તેમને નાણાં તેમના કોઈક પરિવારજનને વિદેશ મોકલવા હતાં અને તે માટે ની કોઈ માહિતી તેમની પાસે નહોતી. ખાસ્સી ધીરજ દાખવી આખરે બેંક કર્મચારીએ તેમની બધી શંકાઓ દૂર કરી. તેમની પાસબુક પણ અપડેટ કરી આપી. આ દરમ્યાન મને 'બેંકમાં પ્રત્યક્ષ જવું કે નેટ બેન્કિંગ' આ વિશે વિચાર આવ્યો અને આજના બ્લોગનું બીજ ત્યાં ત્યારે રોપાયું!
    બંને પદ્ધતિઓના પોતપોતાના ફાયદા અને ગેરફાયદા છે. પ્રત્યક્ષ જાઓ ત્યારે તમે ત્યાં નવા સંપર્ક બનાવો છો, ચાલી ને જાઓ તો કસરત થાય એ ફાયદો, સમય પસાર ન થતો હોય તો વ્યસ્ત થઈ જવાનો એક સરસ વિકલ્પ. પણ જેને સમયની મારામારી હોય, વ્યસ્તતા કેડો ન મૂકતી હોય એને માટે નેટ બેંકિંગ ઉત્તમ વિકલ્પ છે. ઘેર બેઠા નાણાં ટ્રાન્સફર કરી શકો, ચેક બુક મંગાવી શકો, બિલ ભરી શકો, અન્ય નાણાકીય સાધનોમાં રોકાણ કરી શકો, ઘેર બેઠા અકાઉન્ટ સ્ટેટમેંટ પ્રિંટ કરી શકો વગેરે વગેરે. તમારું કામ સરળતાથી પતી જાય. થોડી સાવધાની રાખવી પડે જેમકે ખાનગી કમ્પ્યુટર પરથી જ લોગ ઈન કરવાનું, પાસવર્ડ કોઈ સાથે શેર નહીં કરવાનો, ઓનલાઇન ફ્રોડ થી બચવાનું વગેરે. આ બધું ધ્યાન રાખો તો ઘેર બેઠા બેંક ના વ્યવહારો પતાવી શકો. મને તો આ જ રીત ગોઠી ગઈ છે!
   દીકરી નમ્યાનું સુકન્યા સમૃદ્ધિ અકાઉન્ટ પણ મારે તો ટ્રાન્સફર કરી નાખવું હતું જેથી ટિપિકલ સરકારી ઓફીસ જેવી પોસ્ટ ઓફીસ માં જવાની ઝંઝટમાંથી છૂટકારો મેળવી ઓનલાઇન બધા વ્યવહારો પતાવી શકાય પણ જાણ થઈ કે હજી આ અકાઉન્ટ ટ્રાન્સફર કરવું શકય નથી, નવું સુકન્યા સમૃદ્ધિ અકાઉન્ટ ખાનગી બેંકમાં ખોલી શકો પણ જૂનું ટ્રાન્સફર કરવું હાલ માં શકય નથી. જેવું એ શક્ય બનશે કે હું વહેલામાં વહેલી તકે એ કરી નાખીશ!
 તમને કઈ પદ્ધતિ ગમે — પ્રત્યક્ષ જવાની કે નેટ બેન્કિંગ વાળી?