મોટેથી વાંચો!

  વાંચન એક ખૂબ સારો શોખ છે અને તે મનને તંદુરસ્ત રહેવા જરૂરી ખોરાક પૂરો પાડે છે એ કદાચ આપણે સૌ જાણીએ જ છીએ પણ તાજેતરમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અહેવાલમાં વાંચેલ રિસર્ચ વિષે વાંચી હું અચંબિત થઈ ગયો અને આજના આ વિષય પર બ્લોગલેખ લખવા પ્રેરાયો.
     આ રિસર્ચ મુજબ મોટેથી વાંચવામાં ચિકિત્સાત્મક જાદુઈ શક્તિ રહેલી છે અને એનાથી માત્ર ભૂલકાઓને નહીં પણ મોટાઓને પણ મગજની તંદુરસ્તી વધવી અને એકલતા દૂર થવી જેવા લાભો મળે છે. તેનાથી આયુષ્યની દોરી લંબાતી હોવાનું પણ સિદ્ધ થયું છે. બસ આ માટે જરૂર છે સારા પુસ્તક કે વિષયની, સારા અવાજની અને થોડા સમયની. મેગન કોક્સ ગુર્ડોન નામની લેખિકાએ પોતાના પુસ્તક The enchanted hour : The miraculous power of reading aloud માં આ અને મોટે થી વાંચવાના બીજા અનેક ફાયદા જણાવ્યા છે.
       ટેક્નોલોજી અને મોબાઇલ, ટીવી જેવા ઉપકરણો એક જ ઓરડામાં પાસે પાસે બેઠેલી વ્યક્તિઓ વચ્ચે એક અદ્રશ્ય અંતર ઉભું કરે છે પણ પુસ્તક કે સારી વાર્તા કે લેખ બે કે વધુ વ્યક્તિઓ વચ્ચે એક અદ્રશ્ય સેતુ રચે છે જે તેમની વચ્ચે સંબંધ સુધારવામાં મદદ કરે છે, તેમની વચ્ચે નિકટતા વધારે છે. વૈજ્ઞાનિક સંશોધન મુજબ જ્યારે એક વ્યક્તિ મોટેથી વાંચે અને બીજી સાંભળે ત્યારે તેમના મગજ વચ્ચે એક સરખી પ્રવૃત્તિમાં રત થવાને કારણે સુસંવાદીતા સધાય છે અને ખાસ પ્રકારના ન્યૂરો કેમિકલ્સ પેદા થાય છે. ન્યૂરો કપલીંગ નામે ઓળખાતી આ પ્રક્રિયાના અનેક શારીરિક અને માનસિક ફાયદા છે. એકલતા અને ઉચાટ જેવી ઉપાધિઓથી ત્રસ્ત લોકો માટે આ એક અતિ આવકારદાયક સુસમાચાર છે. લંડનમાં કરવામાં આવેલ એક સર્વેક્ષણમાં એમ સિદ્ધ થયું છે કે વયસ્કોનાં એક જૂથે એક સાપ્તાહિક સામૂહિક વાંચન પ્રવૃત્તિ શરૂ કર્યા બાદ તે જૂથનાં સભ્યોની એકાગ્રતામાં સુધારો થયો હતો, તેઓ ઓછા આક્રમક અને વધુ મિલનસાર બન્યાં હતાં.
ભાષા અને સ્નાયુ બંને વપરાયા વગર પડ્યા રહે તો શિથિલ થઈ જાય છે. જો કોઈ વ્યક્તિ અન્યો સાથે મોટેથી વાંચવાની આદત કેળવે તો સૌના મગજ વધુ સતેજ બને છે. જ્યાં વૃદ્ધોની સંખ્યા વધુ છે એવા જાપાનમાં સંશોધકોએ એવું સંશોધન કરી રહ્યા છે કે કઈ રીતે મોટે થી કરવામાં આવતું દૈનિક વાંચન, વય સાથે અને વણવપરાશથી બુઠ્ઠી થતી જતી બુદ્ધિની કલ્પના શક્તિ અને સ્મરણ શક્તિ સુધરી શકે.
તો આ લેખ વાંચી તમને પણ મોટેથી વાંચવાની ઇચ્છા થઈ આવી હોય તો અત્યાર થી જ શરૂઆત કરી દો! એના માટે શુભ મુહૂર્ત જોવાની જરૂર નથી! તમે કેટલું સારી રીતે વાંચો છો એવી ચિંતામાં પડ્યા વગર કે શું અને કેટલું વાંચવું એનું લાંબુલચક મનોમંથન કર્યા વગર તમને અને તમે જેને ચાહતા હોવ તેમને જે કંઈ સરખું પસંદ હોય એ સાથે બેસી મોટેથી વાંચવા માંડો! મોટેથી વાંચવાની કોઈ સાચી રીત નથી, તમે જે રીત અનુસરો કે અપનાવો એ જ રીત સાચી!
      કેટલાક વિદ્યાર્થીઓને મોટેથી વાંચવાની ટેવ હોય છે, એ રીતે વાંચે તો જ તેમને વાંચેલું યાદ રહે એવી તેમની માન્યતા હોય છે. એ હકીકત હોય કે ન હોય પણ આવા વિદ્યાર્થીઓ જો સમાન રીતે અભ્યાસ કરવા ટેવાયેલા અન્ય વિધાર્થીઓ સાથે ભેગા મળી અભ્યાસ કરે તો આ રીત તેમને માટે ચોક્કસ ફાયદાકારક સાબિત થાય. એક જણ મોટેથી વાંચે અને અન્યો સાંભળે અને વારાફરતી બધાં થોડું થોડું વાંચી સાથે અન્ય સંલગ્ન માહિતીની આપલે દ્વારા અભ્યાસ વધુ રોચક અને રસપ્રદ બનાવી શકે!
    હું રવિવારના છાપામાં આવતી વાર્તા અથવા અન્ય માહિતીસભર કે રસપ્રદ લેખ મોટેથી વાંચું અને મારી પત્ની અને ક્યારેક દીકરી પણ એ સાંભળે. પત્નીને આમ તો વાંચવાનો ખાસ શોખ નહીં, પણ રવિવારે સાપ્તાહિક ધારાવાહિક નવલકથા કે અન્ય વાર્તા લેખ વાંચું તો એ ક્યારેક પોતાનું અન્ય કામ આટોપતા પણ ધ્યાનથી સાંભળે તો ક્યારેક મારી નિકટ બેસી મને જોતા જોતા એ વાર્તા કે લેખનો આસ્વાદ માણે. ક્યારેક વાર્તા હ્રદયસ્પર્શી હોય તો વાંચતા વાંચતા મારો કંઠ રૂંધાઈ જાય અને અમે સાથે એ વાર્તાની સંવેદના માણીએ. મોટે ભાગે રવિવારની અમારી સવાર ચા-નાસ્તા અને મોટેથી વાંચનના આ સત્ર સાથેની આરામમય હોય. જન્મભૂમિની મધુવન પૂર્તિની આસવ કે ગોરસકથાઓ આ માટેની અમારી મનપસંદ કટાર અને મધુવનની ધારાવાહિક નવલકથા કે નવલિકા પણ અમે આ રીતે મોટેથી વાંચન કરી સાથે માણીએ. હું વાંચતો હોઉં ત્યારે વચ્ચે વચ્ચે ક્યારેક મારા પોતાના શબ્દો ઉમેરી પત્નીને ચીડવવાની તક પણ હું ઝડપી લઉં! અને અમે સાથે થોડું હસી પણ લઈએ! આઠ વર્ષીય દિકરીને પણ ક્યારેક આ વાંચન સત્ર માં સામેલ કરવાનો આશય તેને બને એટલા વધુ ગુજરાતી શબ્દો, કહેવતો કે રૂઢિપ્રયોગોથી માહિતગાર કરાવવાનો. ગોરસકથાઓ કે આસવ માં છપાતી વાર્તાઓ વાંચી તેનામાં સારા સંસ્કારનું સિંચન થાય અને તે માણસાઈના પાઠ શીખે એ ફાયદામાં.

ગેસ્ટ બ્લોગ : અમેરિકાની મારી નેચર ટ્રેઇલ

            આપણે કુદરતના અંગ છીએ. કુદરતના સાન્નિધ્યનો રોમાંચ કઈંક જુદો જ હોય છે. બહારગામ જઇએ ત્યારે પણ  નાની-મોટી નેચર ટ્રેઇલ કરવાનું અમે ચૂકતા નથી. હાલમાં મારી દીકરીને ત્યાં અમેરિકા જવાનું થયું.  તે શિકાગો રહે છે. શિકાગોથી બે કલાકને અંતરે યુટિકા નામનું ગામ છે જેમાં સ્ટાર્વ્ડ રૉક નેશનલ પાર્ક આવેલો છે. અહીંના પર્વતો ઘૂમવાનો લહાવો મળ્યો.  આ પાર્કનું મુખ્ય આકર્ષણ કુદરતી રીતે રચાયેલા પથ્થરોના આકારોનું છે.  

          અહીં નાનીમોટી ૧૮ ખીણો છે. ઉંચા પર્વતો પરનો હિમ જયારે ઓગળે છે ત્યારે તેમાંની હિમશિલાનું પાણી ધસમસતું નીચે વહે છે. ક્યાંક તે ધોધરૂપે છે તો ક્યાંક રમતા-કૂદતા ઝરણારૂપે. પરાપૂર્વથી આ રીતે વહેતા પાણીએ અહીંના પર્વતોને કાપી કાપીને સુંદર ખીણોનું સર્જન કર્યું છે. હું નાની હતી ત્યારે રાત્રે જમીન પર પથારીઓ થતી, પલંગો ઘરમાં બહુ ઓછા. દિવસ દરમ્યાન આ ગાદલાઓને વાળી એક ઉપર એક કબાટમાં ગોઠવવામાં આવતા. આ ખીણના કપાયેલા પર્વતને જોઈ મને બાળપણના ગાદલાઓનું કબાટ યાદ આવી ગયું. ખીણના પથ્થરોનો આકાર એ ગાદલા જેવો હતો. 

            આ પર્વતો, જે સેન્ડસ્ટોનના બનેલા છે, તેછિદ્રોવાળા હોવાથી  ઘણું પાણી જમીનની અંદર ઝમે છે જે અહીંની વનસ્પતિ માટે ઉપકારક છે. આ ખીણો સુધી પહોંચવાનો માર્ગ ઉતાર ચઢાવવાળો હતો. શરૂઆતમાં લાકડાના પગથિયાં હોવાથી ચઢાણ સરળ હતું પરંતુ પછી કેડી જેવો રસ્તો હતો. તેની બંને બાજુ ગીચ વૃક્ષો, ઉંચા, લીલાછમ અને અડીખમ. અહીં મુખ્યત્વે સફેદ, કાળા અને લાલ ઓક, પાઈન તથા ચેડરના વૃક્ષો છે. 

બે વર્ષ પૂર્વે ભારતના ઉત્તરાખંડમાં આવેલા બિનસરમાં આવી જ રીતે પર્વતોમાં રખડ્યા હતા. ત્યાં વૃક્ષો એટલા બધા કપાઈ ગયા હતા. પર્વત ખુલ્લો થઇ ગયો હતો. એ જોઈ આંતરડી કકળી ઉઠી હતી. 

અહીં અમેરિકામાં પર્વતો વચ્ચે  જંગલમાં ફરતાં હોઈએ તેવો અહેસાસ થયો. કુદરતી રીતે મૂળસોતા ઉખડેલા વૃક્ષો દેખાતા હતા. થોડે દૂર મને એક નાની દીવાલ જેવું દેખાયું. પાસે ગઈ ત્યારે ખબર પડી કે આતો મૂળસોતું ઉખાડેલું વૃક્ષ હતું. વૃક્ષ તેની નીચેની જમીન લઇને ઉખાડેલું. તેથી તે જમીન દીવાલ જેવી ભાસતી હતી. તે જમીનમાંથી  નાનામોટા મૂળ ઉપસી આવેલા હતા. તે આખી જમીન એટલી કલાત્મક લાગતી હતી કે મારા પગ ત્યાં અટકી ગયા. વૃક્ષો વચ્ચેથી ચળાઇને આવતા સૂર્ય કિરણોનું તેજ અને ઝાડની છાયા અનોખું મનોરમ દ્રષ્ય સર્જી રહ્યાં હતાં.

            ઉનાળાના દિવસો હોવાથી ગરમીને કારણે પરસેવો થતો હતો. મારી સાથે મારી દિકરીનો પરિવાર હતો. તેના બે નાના બાળકોને અમે વારેઘડીએ પાણી પીવડાવતા હતા. અહીં ઘણા પ્રવાસીઓ હતા તેમાંના ઘણા પાસે પાલતુ કૂતરાઓ હતા. નવાઈ લાગી કે આ કૂતરાઓ એક મેક સમે કે અન્ય પ્રવાસીઓ સામે ભસતા નહોતાં. માલિક સાથે ચૂપચાપ ચાલતા હોય. ક્યાંક ક્યાંક કેડી સાંકડી થતી ત્યારે સામેથી આવતા લોકોને જવા દેવા માટે પર્વતની ધારે ઉભા રહી જવું પડે. ક્યારેક સામેવાળા ઉભા રહી અમને માર્ગ આપે. આવે વખતે પણ કૂતરાઓ શિસ્તબદ્ધ ઉભા હોય તેમાંની પાસેથી શાંતિથી પસાર થઇ જવાય ખીણમાં પહોંચ્યા ત્યારે ત્યાંનું વાતાવરણ ખૂબ આહલાદ્ક હતું. ચારે તરફ કપાયેલા પર્વત વચ્ચે ઠંડક લાગતી હતી. અમે ત્રણ ખીણો જોઈ, ફ્રેન્ચ, પોઇન્ટિયાક અને વાઈલ્ડ કેટ. વાઈલ્ડ કેટ માત્ર ઉપરથી જોઈ શક્યા કારણકે ત્યાં સુધી ઉતારવાનું અઘરું હતું. વળી, અમારી સાથે નાના બાળકો હતા. 

સ્ટાર્વ્ડ રૉક સ્ટેટ પાર્ક ઇલિનોઇસ રાજ્યમાં ઈલિનોઈસ નદીને દક્ષિણે આવેલો છે. ઈ. સ  ૧૫૦૦ થી ૧૭૦૦ સુધી અહીં અમેરિકાની મૂળ પ્રજા ઇન્ડિયનોની  વસાહતો હતી. આ ઇન્ડિયનોના જુદા જુદા કબીલાઓ હતા. તેમાં ઈલીનીવેક તથા પોટવાટોમી કબીલાઓ વચ્ચે લડાઇ થઇ. ઈલીનીવેકના લોકો સ્વબચાવ માટે એક ટેકરી ઉપર ચડી ગયા. પોટવાટોમી કબીલાએ તે ટેકરીનો ઘેરો ઘાલ્યો. આ લડાઇ લાંબી ચાલી છેવટે ઈલીનીવેક કબીલાના લોકો ભૂખમરાથી મરી ગયા તેથી આ જગ્યાનું નામ સ્ટાર્વ્ડ રૉક પડ્યું. તે પછી ફ્રેન્ચ લોકોએ ત્યાં પ્રથમ વસવાટ કર્યો. 

       યુટિકા ગામડું ગણાય પરંતુ આપણા દેશના ગામ જેવું નહિ. પાક્કા રસ્તા, વીજળી ઉપરાંત બધી સુવિધાઓ અહીં છે. માત્ર લોકોની વસ્તી ઘણી ઓછી છે. અહીં મકાઈની ખેતી થાય છે. ખેતરો ખૂબ વિશાળ આપણી નજરમાં ન સમાય તેટલા. અમેરિકામાં શેરડીનું ઉત્પાદન ન હોવાથી પ્રોસેસ્ડ ફૂડમાં ગળપણની જરૂર હોય ત્યાં મકાઈના ગળપણનો ઉપયોગ થાય છે મકાઈના ઉભા મોલથી ધરતી છવાઇ ગઈ હતી. 

     અમેરિકાની પ્રજાની શિસ્તની જેમ તેમની ચોખ્ખાઈ વધાવવા જેવી છે. પુષ્કળ પ્રવાસીઓ હોવા છતાં ક્યાંય માનવ સર્જિત કચરો ન હતો. પ્રકૃતિને એના શુદ્ધ સ્વરૂપે જોવા મળી

 - સુજાતા શાહ

વર્ષગાંઠની અનોખી ઉજવણી

કોઇ પણ વ્યક્તિ માટે જન્મદિવસનું મહત્વ જ કંઈક અનેરું હોય છે. બાળકો માટે તો વળી ઓર વિશેષ. તેમના માટે વિશેષ એટલા માટે કારણકે તેમને કેક કાપવા અને ખાવા મળે! પાર્ટી, મિત્રો,ગિફ્ટ્સ,ચોકલેટ્સ,સરસ મજાનું ખાવાનું-પીવાનું વગેરે દરેક બાળક માટે જન્મદિવસને એક સ્પેશિયલ દિવસ બનાવી દે છે.

મારી ફિલોસોફી એવી છે કે બાળકોનો જન્મદિવસ એ રીતે ઉજવવો કે તેમને તો આનંદ મળે જ પણ સાથે અન્યોને પણ તેઓ આનંદ આપવામાં નિમિત્ત બને અને તેમનામાં નાનપણથી જ અન્યો વિશે વિચારવાની,અન્યો સાથે સુખ વહેંચવાની વૃત્તિ કેળવાય. મારી દિકરી નમ્યા આઠ વર્ષની થઈ અને પહેલા વર્ષને બાદ કરતાં તેના અત્યાર સુધીના દરેક બર્થડે ખાસ રીતે ઉજવ્યાં છે. પહેલી વાર તેની ડ્વિતિય વર્ષગાંઠના પ્રસંગે દયાવિહાર નામના અનાથાશ્રમમાં તો ત્યારબાદના વર્ષે એક કન્યાલયની બાળાઓ સાથે. તે પછી એકાદ વાર એઈડ્સથી પીડીત બાળકીઓના આશ્રમમાં તો અન્ય કેટલાક પ્રસંગોએ અમે રહીએ છીએ તેની આસપાસનાં વિસ્તારમાં આવેલ અનાથાશ્રમમાં.

કાજલ ઓઝા વૈદ્યના પેરેન્ટીંગ પરના એક વિડીઓમાં તેમની એક વાત મને ખૂબ ગમી.તેમણે કહેલું માબાપ નવા-નવા ભારે ભરખમ કપડાં બચ્ચાને પહેરાવે, ભવ્ય પાર્ટી યોજી કેક કપાવડાવે, મોંઘી ઉજવણી કરે એમાં બાળક ખરેખર ખુશ થતું નથી હોતું પણ મા-બાપની દેખાડો કરવાની મનોવૃત્તિ સંતોષાય છે, તેમનો અહં પંપાળાય છે એ વિચાર દ્વારા કે મેં મારા બાળક માટે અઢળક ખર્ચો કરી લોકોમાં વટ પાડી દીધો. પણ બાળકને જે ગમે છે તે કરીએ, તેને જ્યાં જવું છે ત્યાં લઈ જઈએ,તેની સાથે સમય પસાર કરીએ તો એ લેખે લાગે - એ તેના વર્ષગાંઠેની સાચી ઉજવણી થઈ કહેવાય

હું મારા સંતાનોનો જન્મદિવસ અન્ય ઓછા નસીબદાર કે ગરીબ બાળકો સાથે તેમને થોડીઘણી ખુશી આપી ઉજવવામાં માનું છું. મારા પુત્ર હિતાર્થનો પ્રથમ જન્મદિવસ પણ નમ્યાના પ્રથમ જન્મ દિવસની જેમ જ અન્ય પરીવારજનો, પાડોશના બાળકો અને ઓફિસના મિત્રો સાથે ઘેર જ ઉજવ્યો હતો. પણ ગત ડિસેમ્બરમાં તેનો દ્વિતિય જન્મદિવસ નમ્યાનો બીજો જન્મદિવસ જ્યાં ઉજવ્યો હતો તે જ દયાવિહાર આશ્રમમાં ઉજવ્યો અને થોડી જુદી રીતે. તેની વાત આજે આ બ્લોગ થકી તમારા સૌ સાથે શેર કરીશ.

                છ વર્ષ અગાઉ દયાવિહાર આશ્રમની જે સ્થિતી હતી તેના કરતાં આ વર્ષે તે, અમે જ્યારે ત્યાં હિતાર્થનો જન્મદિવસ ઉજવવા ગયા ત્યારે ઘણી સારી હતી. ચાકો દંપતિ જો કે હવે જરા વધુ ઉંમર વાળું થયું હતું અને તેમના માતુશ્રી રહ્યાં નહોતા જે છ વર્ષ અગાઉ નમ્યાના બર્થડેની ઉજવણીમાં સહભાગી થયા હતા. આ વખતે આશ્રમના સોળેક બાળકો સાથે તેમના બે યુવાન પુત્રો પણ હિતાર્થના બર્થડેની ઉજવણીમાં સહભાગી થયાં હતાં જેમાંના એક નો યોગાનુયોગ ૧૮મી ડિસેમ્બરે જ જન્મદિવસ હતો! હિતાર્થ ભેગી સેમ્યુઅલ નામના જોનના યુવાન પુત્રે પણ કેક કાપી.  હિતાર્થને ગાડીનું ખુબ આકર્ષણ હોવાથી ખાસ ગાડીના આકારની મોટો બગડો ઉપર લખેલો હોય તેવી લાલ રંગની કેક મેં બનાવડાવી હતી.

સેમ્યુઅલ પોતાનો અનુસ્નાતક કક્ષાનો અભ્યાસ સમાજસેવા વિષય સાથે કરી હવે તેના પિતાની પ્રવૃત્તિમાં જોડાયો છે અને તેનો મોટો ભાઈ એન્જિનિયરીંગ કરી એક આઈટી કંપનીમાં જોડાયો છે. પણ મને એ જાણી ખુબ ખુશી થઈ કે હજી આ સેવાભાવી ચાકો પરીવાર હાલમાં સોળ અનાથ બાળકો સાથે એક જ છત નીચે એક મોટા પરીવારની જેમ રહે છે. હા, હવે એ છત નીચેનું ઘર સરસ બંગલા જેવું બની ગયું છે જે જોઈ મારો આનંદ બેવડાઈ ગયો.

બાળકોના મનોરંજન માટે આ વખતે ઉજવણી માટે હું સાગર પટેલ નામનાં એક યુવાન જાદુગરને અમારી સાથે દયાવિહાર આશ્રમમાં લઈ ગયો હતો.અમારી ઓફિસમાં થોડાં વર્ષ અગાઉ બાલદિન નિમિત્તે થોડાં એનજીઓ સાથે મળી કેટલાક અનાથ બાળકો માટે અમે એક કાર્યક્રમ યોજ્યો હતો ત્યાં સાગરે પરફોર્મ કર્યું હતું અને મને એ કાર્યક્રમ ખૂબ ગમ્યો હતો આથી મેં સાગરને યાદ કર્યો અને તેની હેરતસભર મનોરંજક જાદુઈ યુક્તિઓથી દયાવિહારના બાળકોની એક સાંજ આનંદમય અને યાદગાર બની રહે એ માટે હિતાર્થના દ્વિતિય જન્મદિવસની ઉજવણી સાથે એ કાર્યક્રમ વણી લીધો.

મારા પરીવાર સાથે પાડોશના બે બાળકો અને અન્ય કેટલાક મિત્રો-સ્નેહીજનોને પણ અમે સાથે લઈ ગયા હતાં. જાદુનો ખેલ અતિ મનોરંજક હતો અને કેટલીક ટ્રીક્સ તો બાળકોને જ નહિં પણ મોટાઓને પણ અચરજમાં મૂકી દે એવી હતી! આ વર્ષના ઇન્ડિઆ  હેઝ ગોટ ટેલેન્ટના વિજેતા બનેલા જાવેદ ખાન નામનાં જાદુગરે સેમિફાઈનલમાં જે ટ્રીક બતાવી જજ મલાઈકા અરોરા ખાનની વીંટી ગાયબ કરી દઈ ઠંડા પીણાની બોટલમાંથી કાઢી બતાવી હતી એ જ યુક્તિ સાગરે અમારી સાથે આવેલ વંદનાબેનની સોનાની વીંટી ગાયબ કરી દઈ દાબડીની અંદરની દાબડીની અંદરની ચોથી કે પાંચમી દાબડીમાંથી કાઢી બતાવી અમને સૌને આશ્ચર્યના સાગરમાં ગરકાવ કરી દીધાં! બાળકોતો કેટલીક જાદુની ટ્રીક્સ જોઈ ખુશી થી ઝૂમી ઉઠ્યાં! બર્થડે બોય એવો નાનકડો હિતાર્થ પણ અન્ય બાળકોને ખુશ જોઈ ખુશખુશાલ થઈ આમતેમ દોડાદોડ કરતો હતો!

 જાદુના ખેલ બાદ હિતાર્થ અને સેમ્યુઅલે સાથે કેક કાપી. ક્રિસમસ નજીક હોવાથી બધાં બાળકો માટે લીધેલી સાન્તા કેપ્સ તેમાં એક લખવાની પેનની ભેટ સાથે સૌ બાળકોને આપી અને પછી બાળકોને ભાવે તેવા પાવભાજી અને પુલાવ મેં એક ખાસ ઓળખીતાં કેટરીંગ ચલાવતાં મહિલા પાસે બનાવડાવ્યાં હતાં  જે બધાં બાળકો સાથે હિતાર્થ,નમ્યા અને અમે સૌએ ધરાઈને ખાધાં. ત્યારબાદ મેં ચાકો પરીવાર સાથે તેમની પ્રવૃત્તિઓ અંગે થોડી ઘણી વાતો કરી અને એ સાંજ અને મારા પુત્રની વર્ષગાંઠ અનોખી અને સુંદર રીતે ઉજવ્યાના સંતોષ સાથે ત્યાંથી વિદાય લીધી.

મલાડ પશ્ચિમમાં ઓરલેમ વિસ્તારમાં આવેલ દયાવિહાર આશ્રમ ખાતે વસતા ચાકો પરીવારનો સંપર્ક ૭૯૭૭૬૦૩૨૭૯ કે ૭૭૩૮૬૬૬૦૨૨ નંબર પર થઈ શકશે. તો યુવા જાદુગર સાગર પટેલનો તમે ૯૭૭૩૧૬૧૫૪૩ નંબર પર સંપર્ક કરી શકશો.

Videos :

ઊંચાઈઓના શહેર દુબઈના પ્રવાસે... (ભાગ ૯ અને ૧૦)

(ભાગ ૯) 

---------

અબુ ધાબી ફરી આવ્યા બાદ સવૉય પાર્ક એપાર્ટમેંટ હોટલમાં ચેક ઈન કર્યું. ત્યાં નો મેનેજર હસમુખો ઉત્તરાંચલી યુવાન હતો. આ હોટેલ અરેબિયન કોર્ટયાર્ડ જેટલી ભવ્ય અને આકર્ષક નહોતી પણ અહીંયા યે સ્વિમિંગ પુલ, જકૂઝી, સ્ટીમ વગેરે સુવિધાઓ હતી તેમજ રોજ સવારે તેમની એક શટલ બસ સર્વિસ ઉતારુઓને એક દરીયા કાંઠે લઈ જતી, આ બાબતો મને ગમી. મહિલામંડળ ને અહીં કપડા ધોવા વોશીંગ મશીનની સુવિધા હતી તે ગમી. અહીં પણ અમારા બન્ને રૂમ્સ જોડી આપવામાં આવ્યા હતા તે ગમ્યું. રાતે ઝોમેટો એપનો ઉપયોગ કરી નજીકની રેસ્ટોરેંટમાંથી ખાવાનું મંગાવ્યું, જમ્યા અને પછી આ નવી હોટલમાં સેટ થતા થતા આખા દિવસની યાદોને મમળાવતા સૂઈ ગયાં.

    બીજે દિવસે સવારે વહેલા ઊઠી હું અને નમ્યા સ્વિમિંગ કરવા ગયા. ત્યાં થોડી વાર પાણીમાં સમય પસાર કર્યા બાદ પ્રથમ વાર જકૂઝીનો ઉપયોગ કર્યો. ગોળાકાર બેઠકમાં બધી બાજુથી ગરમ પાણીનો પ્રવાહ ઝડપ ભેર વહે અને તમારે ફીણફોદાનાંએ નાનકડાં કુંડાળામાં બેસીને થોડા સમય માટે સઘળી ચિંતાઓ વીસરી શરીરને એક નવો જ અનુભવ કરાવવાનો. ત્યાંના ભારતીય ઓપરેટરે એવી માહિતી આપી કે જકૂઝીનું આરોગ્ય ની દ્રષ્ટીએ પણ આગવું મહત્વ છે જેની મને જાણ જ નહોતી. પીઠના દર્દ માટે તે કારગત ઈલાજ સાબિત થાય છે.

  બ્રેકફાસ્ટ બાદ અમે જઈ પહોંચ્યા ડૉલ્ફીન શો માણવા. ડોલ્ફીનેરિયમ પાર્કમાં સીલ - ડૉલ્ફીન અને પંખીઓના શો રોજ થતાં હોય છે સાથે જ ત્યાં અનોખો ભૂલભૂલામણી પાર્ક તથા આખું એક વિજ્ઞાન કેન્દ્ર પણ ખરું. ડૉલ્ફીન શો ની ટીકીટ અગાઉ થી જ ઓનલાઇન બુક કરી હતી પણ પ્રિંટ આઉટ લેવાનું રહી ગયું હતું અને મોબાઇલ માં ખરે ટાણે ઇન્ટરનેટ ન હોવાથી થોડું ટેન્શન થઈ ગયું પણ ઈમેલ આઈડી જણાવ્યું કે તરત ટીકીટ બુકીંગ કાઉન્ટર પર બેઠેલ આરબ મહોદયે મને ટીકીટ કાઢી આપી. પાણીના મોટા હોજ સામે અર્ધવર્તુળાકાર ઓટલા પર બેઠકો ની વ્યવસ્થા ધરાવતું વાતાનુકૂલિત સભાગૃહ આકર્ષક હતું. પ્રભાવશાળી અવાજ ધરાવતો હોસ્ટ વચ્ચે વચ્ચે હિન્દી ફિલ્મોના ડાયલૉગ અને ગીતો પણ લલકારી રહ્યો હતો એ બાબતે ફરી એ વાતની પ્રતીતિ કરાવી કે અહીં મોટે ભાગે ભારતીય પ્રવાસીઓ આવતા હશે. 

 બે સ્કૂલનાં બાળકો અહીં પિકનિક આવ્યા હોઈ અમારી સાથે ઓડિયન્સમાં હતાં અને તેમની હર્ષોલ્લાસ ભરી ચિચિયારીઓ ભેગી નમ્યા અને હિતાર્થની  સીલ અને ડૉલ્ફીનને બિરદાવતી ચીસો સાંભળી બે ઘડી અમે સૌ બાળક બની ગયાં! માનવ બાદ ડૉલ્ફીન સૌથી વધુ બુદ્ધિશાળી સજીવ ગણાય છે અને અહીં ચારેક ડૉલ્ફીનનો તેમના પ્રશિક્ષક યુવક - યુવતિઓ સાથેનો અજીબો ગરીબ કરતબો ભર્યો આ આખો શો મજાનો અને હેરત ભર્યો બની રહ્યો. જો કે આવો જ શો અગાઉ દસકા પહેલા આપણા ચેન્નાઈમાં એક જગાએ મેં જોયો હતો તેની યાદ તાજા થઈ ગઈ.

બપોરે હોટલ પર પાછા ફરી થોડો આરામ કર્યો અને મેં ગરમ ગરમ વરાળ ભર્યા રૂમ માં બેસી વીસેક મિનિટનું સ્ટીમ સેશન માણ્યું. ફ્રેશ થઈ હવે અમે સજ્જ થયાં જેના માટે સૌથી વધુ કુતૂહલ હતું એવા વિશ્વના સૌથી ઉંચા ટાવર ના ૧૨૪માં માળે થી પક્ષીની આંખે થી દેખાય તેવા નીચેના દુબઈ શહેર નો નજારો માણવા!

  અત્યાર સુધી જે જુદા જુદા ડ્રાઇવર અમને દુબઈ ના અલગ અલગ સ્થળોની મુલાકાતે લઈ ગયા હતા તેમાંથી સૌથી ભલો અને મળતાવડો ડ્રાઇવર અમને બુર્જ ખલીફા અને દુબઇ મોલ લઈ જવા આવ્યો હતો. તેની સાથે વાત કરી મને જ નહીં પરંતુ મારા સૌ પરિવારજનોને સારું લાગ્યું અને તેને પણ અમારી સાથે ગોઠડી માંડવાની મજા પડી.

દુબઈ મોલ એટલે દુનિયાનો સૌથી મોટો મોલ. મોલ એટલે ઝાકઝમાળ, મોંઘી ચીજ વસ્તુઓ ની દુકાનો, સુગંધીદાર એર-ફ્રેશનરથી મહેકતું વાતાવરણ, ભવ્યતા વગેરે... આ બધું તો અહીં પણ હતું જ પણ અહીં ત્રણ વિશેષ નોંધનીય આકર્ષણ હતાં. એક અહીં અંદર મોટું મત્સ્યાલય હતું. ત્રણ માળ જેટલી ઉંચાઈની કાચની દિવાલમાંથી તરી રહેલી નાની મોટી અનેક માછલીઓ આમતેમ તરી તમારું ધ્યાન ખેંચે. અમે 'લોસ્ટ વર્લ્ડ એક્વેરિયમ' ની મુલાકાત બે દિવસ અગાઉ જ લીધી હતી, તેની યાદો ફરી તાજી થઈ ગઈ. સમયની પણ મર્યાદા હતી એટલે બહાર થીજ આ માછલીઓના દર્શન કરી અમે આગળ વધ્યા. 

અહીં ચાલવાનું ખૂબ હોવાથી મમ્મી માટે વ્હીલચેર લઈ લીધી અને પછી અમે આગળ વધ્યા દુબઈ મોલના બીજા આકર્ષણ ભણી. વિશ્વના સૌથી ઉંચા ટાવર બુર્જ ખલીફાની લિફ્ટ અહીં થી શરૂ થતી હતી. લિફ્ટ સુધી પહોંચતા તમને કોઈ અવકાશયાન ભણી જતાં હોવ તેવો અનુભવ થાય! મમ્મી માટે વ્હીલચેર લીધી હોવાથી મને અલગ પ્રવેશ મળ્યો અને મારા અન્ય પરિવાર જનો કતારમાં ઉભા રહી લિફ્ટ માં પ્રવેશ કરવાની રાહ જોઈ રહ્યાં. અને એ ઉત્સુકતાની ઘડી આવી પહોંચી! અમે સૌ પહેલી વાર ગુરુત્વાકર્ષણની વિરુદ્ધ દિશામાં પળવારમાં લઈ જતી વિશ્વની સૌથી ઉંચા ટાવર ની લિફ્ટમાં બુર્જ ખલીફા ના ૧૨૪માં માળે પહોંચવા જઈ પહોંચ્યા. લિફ્ટના આંકડા ઘડીના છઠ્ઠા ભાગમાં ચઢતા ક્રમમાં બદલાઈ રહ્યાં... ૧.. ૨... ૩... ૧૦૦... ૧૦૧... ૧૦૨... અને ૧૨૪! એક મિનિટ કરતાં પણ ઓછા સમયમાં અમે જઈ પહોંચ્યા આઠસો મીટર થી વધુ ઊંચાઇએ બુર્જ ખલીફા ના ૧૨૪માં માળે. અહીં ગોળાકારમાં વ્યૂઇંગ ગેલેરી બનાવેલી હતી. જાડા કાચ ની પેલે પાર નીચે દેખાતું રોશની સભર દ્રશ્ય બે ઘડી શ્વાસ થંભાવી દે એટલું રોચક હતું! 

 ઉંચી ઉંચી ઈમારતો, નીચે આસપાસ કૃત્રિમ તળાવમાં ફરી રહેલી નાવડી ઓની કોરે લગાડેલી લાઈટ, દુબઈ મૉલ ના ત્રીજા આકર્ષણ સમા મ્યૂઝિકલ ફુવારા, દૂર દૂર નજરે ચડતી કીડી ઓની કતાર સમી લાગતી વાહનોની ટ્રાફિક લાઇન... આ બધું એક અતિ નયનરમ્ય, મનોગમ્ય છબી સર્જી રહ્યાં હતાં. અમે ધરાઈ ધરાઈ ને આ દ્રશ્યો માણી રહ્યાં અને હ્રદયના કાચકડામાં કેદ કરી રહ્યાં. કોઈ અહીં ધક્કામુક્કી નહોતું કરી રહ્યું કે નહોતી કોઈ ઉતાવળ. સમય જાણે મંદ પડી ગયો હતો લિફ્ટમાં અમને પળવારમાં ઉપર લઈ આવ્યા બાદ! મારા અન્ય પરિવારજનો હજી અમને મળ્યા નહોતા. અહીંથી ૧૨૫માં માળે જવાની પણ વ્યવસ્થા હતી. વર્તુળાકાર પગથિયા ચડી હું ઉપર જઈ આવ્યો. ફરી ૧૨૪માં માળે આવી અહીં સુવેનિયર શોપ ફરી પાછા ફરતાં મને તેઓ મળી ગયા અને અમે ફરી ૧૨૪માં માળની વ્યૂઇંગ ગેલેરી પાસે આવી ફોટા પાડયા અને ફરી કાચની પારદર્શક દિવાલ પાર દેખાતાં મનોહર દ્રશ્યની મજા માણી ફરી નીચે જવા રવાના થયાં. નીચે આવ્યા બાદ

  ચોકલેટના એક રંગબેરંગી સ્ટોર માંથી કેટલીક ચોકલેટસ ખરીદી. પછી ફૂડકોર્ટ માં થોડું ઘણું ખાધું અને આગળ વધ્યા દુબઈ મોલના ત્રીજા આકર્ષણ એવા મ્યૂઝિકલ ફુવારા જોવા. ભારતમાં દિલ્હીના સ્વામી નારાયણ અક્ષર ધામ મંદિરમાં છે એવા જ સંગીતમય પાણીના ફુવારા નો શો અહીં દર અડધા કલાકે યોજાય છે. મોલ ની ફરતે પ્રોમીનેડ પર ચાલવાની મજા જ કાંઈક નોખી. અહીં સર્વત્ર પ્રકાશ, ઉલ્લાસ અને ઉત્સાહ સાથે હકારાત્મકતા પ્રવર્તમાન હતી. તમને લાગે જ કે તમે વિદેશની ધરતી પર ચાલી રહ્યા છો. દેશ વિદેશના નાગરિકો ખુશનુમા વાતાવરણમાં વિહરી રહેલા જોવાનો લ્હાવો અહીં માણવા મળ્યો. અને થોડી વારમાં જ પ્રોમીનેડ ફરતે બનાવાયેલ કૃત્રિમ તળાવમાં સંગીત સાથે તાલ મિલાવતી પાણીની છોળો લય બદ્ધ રીતે આમતેમ ઉડી રહી. આંખો અને કાન બંને સાથે મનનું પણ રંજન કરતાં આ ફુવારા હ્રદયને અનેરો આનંદ આપી રહ્યાં. દુબઈ માં માણેલી શ્રેષ્ઠ ક્ષણો પૈકીની થોડી ક્ષણો આ હતી! અહીંથી બુર્જ ખલીફાની રોશની મઢી ઉંચાઈ જોવા ડોક ઉંચી કરવી પડે અને છતાં આખી ઇમારત તમે એકસાથે આંખમાં ભરી શકો નહીં! ખૂબ મજા આવી આ સમગ્ર અનુભવ માણવાની...

આ હતો અમારો દુબઈ પ્રવાસનો છેલ્લેથી બીજો દિવસ.

(ક્રમશ :)

-------------------------------------------------------------

(ભાગ ૧૦) 

----------

દુબઈ યાત્રાનાં પાંચ દિવસ પૂરા થઈ ગયાં અને છઠ્ઠો છેલ્લો દિવસ ક્યારે આવી પહોંચ્યો તેનો ખ્યાલ જ ન આવ્યો. દુનિયાભરમાં પ્રવાસન માટે સુખ્યાત એવા શહેરમાં ફરવાના શોખીન જનને પાંચ - છ દિવસ ઓછા જ પડે! હજી ઘણું જોવાનું બાકી હતું. પણ સપરિવાર વિદેશ ગયા હોઈએ એટલે બજેટ પણ ધ્યાનમાં રાખવું પડે. આમ સંતુલન જાળવી યોગ્ય આયોજન સાથે જ વિદેશ પ્રવાસની મજા યોગ્ય રીતે માણી શકાય. એકાદ દિવસ તો જો કે મુકત રાખવો જ પડે જેથી ત્યાં ગયા બાદ કઇંક રહી ગયું હોય તે આવરી લઈ શકાય અથવા જે ખૂબ ગમ્યું હોય તે ફરી કરવાનો લ્હાવો લઈ શકાય. મને ત્યાં ગયા પછી જાણ થઈ કે જ્યાં રોકાયા હતા તે સવૉય પાર્ક અપાર્ટમેંટ હોટલ રોજ સવારે દુબઈમાં આવેલા ખાનગી દરિયા કાંઠે જવા માટે ફ્રી બસ સેવા હતી. પરિવારજનોને દરિયા કાંઠે આવવામાં રસ નહોતો આથી એમને સવારનો નાસ્તો પતાવ્યા બાદ હોટલમાં જ સામાન પેક કરવા મૂકી હું બસ દ્વારા લા મેર બીચ પર જઈ પહોંચ્યો. 

મારા સિવાય અહીં બધાં વિદેશી સહેલાણીઓ જ હતાં. મોટા ભાગના પોતપોતાના પરિવાર સાથે આવ્યાં હતાં. આપણાં ભારતીયોને ટૂંકા ને ઓછા વસ્ત્રોનો છોછ હોય છે એવો વિદેશઓને નહીં એટલે માતા પિતા સાથે સંતાનો પણ સ્વિમિંગ કોસ્ટ્યૂમમાં સ્વિમિંગની મજા અહીં માણી રહેલા જોવા મળ્યાં. આ એક ખાનગી જેવો દરિયા કિનારાનો ભાગ હતો જ્યાં ચોખ્ખું ભૂરું પાણી તમને સામેથી જાણે તરવા - છબછબિયા કરવા ઈજન આપતું હોય એવું લાગે! 

પાણી છીછરું હતું અને થોડે દૂર એક દોરડું પણ બાંધ્યું હતું જેની આગળ કદાચ ન જવાની એ ચેતવણી આપતું હતું. મેં આખા બીચ પર એક છેડે થી બીજે છેડે સુધી લટાર મારી અને પછી થોડી વાર સ્વિમિંગની મજા માણી. બસ તો પાછી બપોર પછી આવવાની હોઈ મેં ત્યાંથી ટેક્સી પકડી અને અગિયારેક વાગે હું પાછો ફર્યો. બાર વાગ્યાનો ચેક આઉટ નો સમય હતો, એટલે અમે સામાન સુરક્ષિત જગાએ મુકાવી ચેક આઉટ કરી લીધું. હોટલની ઑફિસમાં કમ્પ્યુટર પર એક પર્યાવરણને લગતી પ્રશ્નોત્તરીમાં નમ્યાને ભાગ લેવડાવ્યો અને એક સરસ મજાની ઈકો ફ્રેન્ડલી બેગ ઈનામમાં જીતી!
           દુબઈ આવો અને અહીં થી સો ટચ નું શુદ્ધ સોનુ ખરીદયા વગર પાછા આવો એ તો કેમ બની શકે? અરેબિયન કોર્ટયાર્ડ હોટલ નજીક પાછા આવી ત્યાં મીના બજાર માં એક દુકાનમાંથી સોનાની ખરીદી કરી. હિરેનની પત્ની અને મમ્મી તેમના પરિચિત સોનીની દુકાને લઈ આવ્યાં હતાં અને દુકાનમાં સૌ ગુજરાતી - મારવાડી જ હતાં. ખાસ્સો બે - એક કલાક જેવો સમય ત્યાં પસાર કર્યા બાદ નજીકની કૈલાસ પર્વત હોટલમાં જમ્યા. અહીં ફૂલો ની હજારો વેરાયટી ધરાવતા મિરેકલ ગાર્ડન અને ત્યાં નજીક માં વિશ્વ ના જુદા જુદા દેશોના પ્રખ્યાત સ્થળોની પ્રતિકૃતિઓ ધરાવતી ગ્લોબલ વિલેજ નામની જગાએ જવાની ખૂબ ઇચ્છા હતી પણ સમયના અભાવે ત્યાં ન જઈ શકાયું. 

જમ્યા બાદ અમે ત્રણ ગ્રુપમાં વહેંચાઈ ગયાં. મમ્મી હિરેનના મમ્મી સાથે તેના ઘેર, મારી બહેનો હિરેનની પત્ની સોનલ સાથે ખરીદી કરવા મોલમાં અને હું અમી અને બાળકો સાથે નજીકમાં આવેલા મ્યૂઝિયમમાં ગયા. છ દિવસથી રોજ આ મ્યૂઝિયમ દેખાતું કે તેની પાસેથી પસાર થતાં પણ અંદર જવાનો યોગ છેલ્લા દિવસની સાંજે આવ્યો. મજા આવી. 

અહીં દુબઈના ઇતિહાસમાં ડોકિયું કરવાની તક મળી તેમજ એક ખાસ દુકાનમાં બોલકી સસ્મિત યુવતી સાથે વાત કરવાની મજા પડી. તેની સાથે સપરિવાર એક ફોટો પડાવ્યો અને તેની દુકાનમાંથી એકાદબે સારી ચીજ વસ્તુઓ પણ ખરીદી. મ્યૂઝિયમમાંથી બહાર આવ્યાં ત્યારે અંધારું થવામાં હતું. અમે પણ એક બે મોલ માં જઈ થોડી વધુ ખરીદી કરી અને પછી રાતે હોટલમાં સામાન લેવા જઇ પહોંચ્યા. હિરેન મારી મમ્મીને લઈ ત્યાં આવી પહોંચ્યો અને મારી બહેનો પણ ત્યાં પાછી ફરી અને અમને શારજાહ એરપોર્ટ લઈ જવા છેલ્લી ગાડી આવી પહોંચી. કેટકેટલી જુદી જુદી ગાડીઓમાં અમે જુદા જુદા ડ્રાઇવરો સાથે દુબઈની વિવિધ જગાઓએ સફર માણી હતી! છેલ્લી સવારી વખતે મન થોડું ભારે હતું! વિદાય કેમ હંમેશા વસમી લાગતી હશે! શારજાહ એરપોર્ટ સમય કરતાં જલ્દી પહોંચી ગયા હતા એટલે એરપોર્ટ પર ફરી થોડી વધુ ખરીદી કરી! અહીં ઓફિસર ખૂબ સેવાભાવી હતાં અને તેમણે મમ્મી માટે વ્હીલચેરની સગવડ વિના મૂલ્યે કરી આપી. રાત્રે અઢી વાગ્યાની નોન સ્ટોપ ફ્લાઇટ માં બેસી દુબઈ નો આભાર માની અમે આ મજાની નગરીને વિદાય આપી. 

  પરિવારજનોનો આ પ્રથમ વિદેશ પ્રવાસ પણ હતો એટલે એનું અદકેરું મહત્વ હતું. અમે સૌ એ ઉંચાઈઓનાં આ શહેરના પ્રવાસની મજા ધરાઈ ધરાઈને માણી. 

(સંપૂર્ણ)