Translate

રવિવાર, 11 એપ્રિલ, 2021

તમારો ખોરાક પોતાને ઘેર ઉગાડો

     હર્ષ વૈદ્ય એક અર્બન ઓર્ગેનિક ફાર્મર છે એટલે કે શહેરમાં વસતો પોતાનો ખોરાક પોતે અદ્યતન રીતે ખેતી કરી પકવતો યુવાન. વૃંદાવન ઓર્ગેનિક ફાર્મ્સ નામની સંસ્થાના સ્થાપક અને મેનેજિંગ ડાઇરેક્ટર એવા યુવા ઉદ્યોગ સાહસિક યુવાન ટ્રી બોક્સ અને પલક નામના સામાજિક પ્રોજેક્ટ પણ ચલાવે છે અને મારા તમારા જેવા હજારો શહેરીજનોને ઘેર બેઠાં ખેતી કઈ રીતે કરી શકાય અને ઘેર પોતાના શાકભાજી ઉગાડી તાજો, શુદ્ધ ખોરાક પ્રાપ્ત કરી શકાય તે શીખવે છે.

     એકાદ વર્ષ પહેલાં હર્ષે  ટેડ-એક્સ જુહુ ઈવેન્ટમાં પોતે પોતાનો ખોરાક પોતાને ઘેર કઈ રીતે ઉગાડી શકાય તે સમજાવતું વક્તવ્ય આપ્યું હતું તેનો વિડિયો યુ ટ્યૂબ પર જોયો અને તેનો સાર આજે બ્લોગમાં રજૂ કર્યો છે
     
હર્ષ જણાવે છે કે ખેડૂતો આજે ગામડે થી શહેરો તરફ વળ્યા છે અને ખેડૂતોની વર્તમાન પેઢીએ રોજગારી અને નોકરી માટે નવી દિશાઓ તરફ નજર દોડાવવાની શરૂઆત કરી છે. આથી તેમને શહેરી ખેડૂત બનવાનો વિચાર આવ્યો. જો બધાં ખેડૂતો ખેતી છોડી શહેરો ભણી કૂચ કરશે તો આગામી દાયકામાં ભારતીય પરંપરાગત ખેતી નાશ પામશે. પછી ખેતી કરશે કોણ? આપણાં માટે ખોરાક ઉગાડશે કોણ?
 
હર્ષ કહે છે કે આથી આપણે સૌ પોતાનો ખોરાક પોતે પેદા કરવાનો વિચાર અમલમાં મૂકવો જોઈએ. સરળ છે. હર્ષ જણાવે છે કે આપણે બાબતે આત્મનિર્ભર બનવું જોઈએ, આખા વિશ્વ અને પર્યાવરણ માટે નહીં તો, પોતાને અને પોતાના પરિવાર માટે તો અંગે વિચારી જવાબદાર નાગરિક બનવું જોઈએ અને પોતાના ઘેર કિચન ગાર્ડન વિકસાવવું જોઈએ.
પહેલો પ્રશ્ન તો થાય કે શહેરમાં જ્યાં રહેવા માટે પૂરતી જગાનો અભાવ હોય છે ત્યાં વળી ખેતી ક્યાં કરવી, નાનકડાં ઘરમાં ગાર્ડન ક્યાં બનાવવું? શું ઉગાડવું? કઈ રીતે ઉગાડવું?
હર્ષ જણાવે છે કે શહેરમાં મોટા ભાગના લોકો બિલ્ડીંગમાં રહે છે અને દરેક બિલ્ડીંગમાં હજારેક ચોરસ ફૂટની ટેરેસ (અગાશી) તો હોય છે . આટલી જગામાં વીસેક પરિવારો માટે જરૂરી ખોરાક ઉગાડી શકાય છે. હર્ષ કહે છે કે શહેરમાં પ્રદૂષણ ઘણું હોય છે બાબત અહીં 'બ્લેસિંગ ઈન ડિસગાઈસ' સમાન સાબિત થાય છે એટલે કે અહીંની હવામાં કાર્બન ડાયોક્સાઈડનું પ્રમાણ ઘણું વધારે હોય છે જે વનસ્પતિની વૃદ્ધિ માટે આવશ્યક હોય છે એટલે અહીં વનસ્પતિ ઘણી સારી રીતે ઉગી શકે છે. હર્ષ જણાવે છે કે સરકાર વર્ષ ૨૦૩૪ સુધીમાં એવો કાયદો લાવવાની છે કે દરેક બિલ્ડીંગમાં ટેરેસ ગાર્ડન બનાવવાનું ફરજિયાત હશે. આપણાં માટે પીરસેલી થાળીમાં તૈયાર ભાણે જમવા બેસવા જેવી વાત છે.
  
પોતાનો ખોરાક કઈ રીતે ઉગાડવો વિશે હર્ષ કહે છે કે જેમનામાંથી આપણી ઉત્ક્રાંતિ થઈ એવા આપણાં પૂર્વજોએ ગૂગલ કે અત્યારે પ્રાપ્ય એવી કોઈ સુવિધા વગર ખેતી કઈ રીતે કરવી તે શોધી કાઢ્યું હતું. આજે તો આપણી પાસે માહિતી અને સુવિધાઓનો ખજાનો છે! હર્ષ કહે છે આપણે પહેલા ધોરણથી ઝાડ છોડ વિશે, તે કઈ રીતે ઉગે છે બધું વિજ્ઞાન વિષયમાં ભણ્યા છીએ. આપણને ખબર છે કે વનસ્પતિ ઉગવા માટે માટી, હવા, પાણી અને સૂર્યપ્રકાશની જરૂર છે અને જે આપણી આસપાસ ભરપૂર માત્રામાં પ્રાપ્ય છે. માત્ર આપણે ધ્યાન પૂર્વક અંગે ક્યારેય વિચાર્યું નથી. સરકારે સૂકો કચરો અને ભીનો કચરો અલગ કરવાનો નિયમ બનાવ્યો છે અને ઘણી સોસાયટીઓમાં રીતે અલગ કરેલા ભીના કચરા માંથી ખાતર બનાવવામાં આવે છે. જરૂર છે વસ્તુ બધાં અમલમાં મૂકવાની અને રીતે તૈયાર થયેલ ખાતર ટેરેસ પર લઈ જઈ તેનો ઉપયોગ ટેરેસ ગાર્ડનમાં કરવા માંડવાની. ઘણું સરળ છે.
હવે જોઈએ શું ઉગાડવું? મીશીગન યુનિવર્સિટીમાં એક રિસર્ચ પેપર રજૂ થયું છે જે જણાવે છે કે શહેરોમાં પ્રાપ્ય ખોરાકમાંથી કયા પદાર્થો સ્વાસ્થ્ય માટે સૌથી વધુ હાનિકારક છે. પાલક, કોથમીર અને મેથી. પદાર્થો આપણાં રોજબરોજ ના ખાવામાં મોટા પ્રમાણમાં હાજર હોય છે પણ શહેરોમાં તે રેલવેના પાટાની બાજુમાં રહેલી જમીન પર ઉગાડવામાં આવે છે, તેને મનુષ્યના મળમૂત્રનું ખાતર મળે છે અને પાણી? ગટર અને નાળાનાં પાણી દ્વારા તે વિકસાવાય છે અને એમાં ધોઈ તે આપણાં સુધી પહોંચાડાય છે. આવો ઝેરી ખોરાક આપણે વર્ષોથી આપણાં પેટમાં પધરાવતા આવ્યાં છીએ, આપણે આપણાં માંદા માતાપિતાને ખવડાવતાં આવ્યાં છીએ, આપણે આપણાં સંતાનોને ખવડાવતાં આવ્યાં છીએ. તો પછી શા માટે આપણે પાલક, કોથમીર અને મેથી જેવા પદાર્થો આપણાં ઘેર ના ઉગાડીએ, પોતાને અને પોતાના પરિવાર માટે?
 
આજે તો ખેતી કરવા માટે કેટકેટલી આધુનિક પદ્ધતિઓ પ્રાપ્ય છે. હાઈડ્રોપોનિકસ, એરોપોનિકસ, એલ. . ડી. લાઇટ નીચે છોડ ઉગાડવા, બંધ ઓરડામાં ખેતી વગેરે વગેરે. ઈંટ લાવી તેની પાળ બનાવી, તેની વચ્ચે માટી પાથરી ત્યાં શાકભાજી ઉગાડી શકાય. એક સરળ ઉદાહરણ લો. બે ત્રણ ઈંચ જાડી અને મોટી એવી એેક પ્લેટમાં માટી પાથરી દો. તમારા રસોડામાં હશે મસાલા બોક્સમાંથી થોડી મેથી લઈ તેને માટી પર ભભરાવી દો. આને સૂર્ય પ્રકાશની પણ જરૂર નથી. થોડું પાણી છાંટતા રહો અને એક - બે અઠવાડિયામાં તમને મળી રહેશે શુદ્ધ, ઓર્ગેનિક મેથીનો પાક તૈયાર!
  
હર્ષ અને તેના અન્ય પ્રકલ્પો અને પહેલો વિશે વધુ માહિતી આવતા સપ્તાહના બ્લોગલેખમાં જોઈશું

 

ટિપ્પણીઓ નથી:

ટિપ્પણી પોસ્ટ કરો