બાળકને કામ સોંપો. તમારું બાળક નાનું હોય ત્યારથી જ તેને એ કરી શકે એટલા બધા કામ એને કરવા દો. ઘણી વાર આપણે તેના પર દયા ખાઈને તો ઘણી વાર તેના પ્રત્યેના પ્રેમને વશ થઈ બધાં કામ પોતે કરી લેતા હોઈએ છીએ જેમ કે બાળક નાનું હોય અને રમકડાં રમવા તેના પટારામાંથી તે કાઢ્યા બાદ આમ તેમ બધે વેરવિખેર ફેંકી દે છે અને પછી રમી લીધા બાદ પાછા પોતે પટારામાં મૂકવાનું નામ નથી લેતું. ત્યારે મોટે ભાગે માતા પિતા કે પરિવારના અન્ય સભ્ય એ રમકડાં પાછા પટારામાં મૂકવાનું કામ કરે છે. આ ન કરો. બાળકને નાનપણથી જ પોતાનું કામ જાતે કરવાની ટેવ પાડો. ખાતી પીતી વખતે પોતાનું ભાણું પોતે લાવવાની અને ઉપાડવાની આદત પણ તેના ઘડતરમાં મોટો ભાગ ભજવશે. તેને સ્વતંત્ર અને સ્વાવલંબી બનવાની આદત પાડો.
બીજી એક મહત્વની વાત. તેનું ઘડતર પૂર્વગ્રહો સાથે ન કરો. આ કામ છોકરીનું છે - આ રમત છોકરાઓ થી જ રમાય - છોકરાઓ રડે નહીં - છોકરીઓ આવા કપડાં ન પહેરે આવા બધાં પૂર્વગ્રહો તેના મનમાં ન ઠસાવો. છોકરો હોય કે છોકરી તેને બધાં જ કામ કરવા દો. તેને ઘરનાં બધાં જ કામમાં સમાવિષ્ટ કરો. છોકરો હોય તો તેને છોકરીને માન આપતા અને સન્માનની દ્રષ્ટિએ જોતા શીખવો.
- પૂરતી ઉંઘ સારા સ્વાસ્થ્ય માટે અતિ આવશ્યક છે. ૧૨ વર્ષની ઉંમર સુધીના બાળક માટે ૧૨ કલાકની ઉંઘ જરૂરી છે. બપોરે સૂવાની જરૂર નથી. ૧૨ કલાકની ઉંઘ એકીસાથે રાત્રે જ મળવી જોઈએ. આ માટે એને શારીરિક કસરત મળે તેવા કામ અને રમતોમાં એ વ્યસ્ત રહે એ સુનિશ્ચિત કરો. સાંજનું ભોજન વહેલું લેવું જરૂરી છે. રાત જાણી જોઈને નથી લખ્યું. સાત - સાડા સાત સુધી ભોજન કરી લેવું આદર્શ ગણાય. મોબાઇલનો ઉપયોગ રાત્રે આઠ વાગ્યા પછી વર્જિત હોવો જોઈએ. આ અંગે વિસ્તારથી ચર્ચા પછી. પિતા કે માતા રાતે મોડા આવે તો બાળકોએ ત્યાં સુધી જાગવું જરૂરી નથી. બાળકોને વહેલા સૂવાની ટેવ પાડો.
બાળકને નાના પણ સ્પષ્ટ સૂચન આપો. તેને મૂંઝવી ન નાખો. તે સારું કામ કરે કે પોતાનું કામ જાતે કરે ત્યારે તેની પ્રશંસા કરવાનું ના ચૂકો. તેની પીઠ થાબડો. તેને યોગ્ય ઉત્તેજન આપો, જે નાની યોગ્ય ભેટ સ્વરૂપે પણ હોઈ શકે છે. પણ એ લાલચ સ્વરૂપે ન હોવી જોઈએ. તેની એ રીતે પ્રશંસા કે કદર કરો જેમાં તેને પોતાને માટે એ કઈ રીતે ફાયદાકારક છે તે સમજાય. દા. ત. બાળક રમકડાં પોતે ભરી લે ત્યાર બાદ તેના વખાણ કરી તેને બગીચામાં લઈ જાવ, તેની સાથે વધુ સમય પસાર કરો. એ કંઈક સારું કામ કરે તેની કદર રૂપે ફિલ્મ જોવા કે હોટેલમાં ખાવા આખો પરિવાર સાથે જાવ.
બાળકને તમારા સગા સંબંધીઓ, પાડોશીઓ સાથે હળવા મળવા દો. તેને એકલું ન પાડી દો, એકલવાયું ના બનાવો. પાંચ વાલીઓ ભેગા મળી વારાફરતી પાંચે પરિવારના બાળકોને દર રવિવારે એક વાલી - પરિવારને ત્યાં ચાર પાંચ કલાક હળવા મળવા નો નિયમ બનાવી શકાય. આનાથી અન્ય ચાર પરિવારના પતિ - પત્નીને આરામ મળી શકશે અને બાળકોને પણ બધાં સાથે હળવામળવાની, અન્ય ઘરની સંસ્કૃતિ - રીતભાતની ટેવ પડશે.
બાળકોને દરેક પરિસ્થિતી હળવાશથી લેતા શીખવો. DeStress don't distress. એટલે કે હળવા રહો /થાઓ અને તાણમાં ન આવી જાઓ. પરીક્ષા એન્જોય કરો. પાર્ટીની જેમ ઉજવો.
છેલ્લે ડોક્ટર સાહેબે લંબાણપૂર્વક મોબાઇલના દૂષણ અને ગેરફાયદાઓ વિશે ચર્ચા કરી. તેમની વેબસાઈટ પર અને #LimitMyScreentime આ હેશટેગ સાથે આ વિષય પર વિસ્તૃત માહિતી મેળવી શકાશે.
એક અતિ મહત્વની વાત ડૉક્ટરે એ કરી કે બાળકો જે જૂએ છે એ શીખે છે માટે એમને જે કંઈ શીખવવું હોય એ માતા પિતાએ પ્રથમ પોતે આચરણમાં મૂકવું જોઈએ. મોબાઇલ નો ઉપયોગ પહેલા માતા પિતાએ પોતે ઘટાડવો જોઈએ. પોતે અસત્ય ના બોલવું જોઈએ. પોતે પોતાના માતાપિતાની સેવા કરવી જોઈએ, અન્યોને માન આપવું જોઈએ. ક્રોધ ન કરવો જોઈએ. એકબીજા સાથે ઝઘડવું ન જોઈએ.
ટિપ્પણીઓ નથી:
ટિપ્પણી પોસ્ટ કરો