મુંબઈ મેરેથોન ૨૦૧૩

૨૦મી જાન્યુઆરી ૨૦૧૩ - આ એક એવો, વર્ષમાં ભાગ્યેજ એક બે વાર આવતો દિવસ (કે રાત?!) હતો જ્યારે પોણા ચારે એલાર્મ વાગ્યું અને હું તરત પથારીમાંથી ઉભો થઈ ગયો.ખરૂં જોતા તો આખી રાત ઉંઘ જ નહોતી આવી.જે થોડી ક્ષણો નિદ્રામાં વિતાવી તે દરમ્યાન પણ મેરેથોન અને દોડવાના જ સ્વપ્ન આવ્યા હતાં! હા,મેં મુંબઈ મેરેથોનમાં ભાગ લીધો હતો અને હું પહેલી વાર એક સાથે ૨૧કિલોમીટર દોડવાનો હતો!


વહેલી સવારે પોણા પાંચે મલાડ સ્ટેશનેથી વાંદ્રા જવા મુંબઈ લોકલ પકડી ત્યારે તેમાં ઘણાં મારા જેવા ઉત્સાહી હાફ-મેરેથોન રનર્સ જોવા મળ્યાં.આટલી ઠંડી રવિવારની સવારે શોર્ટ્સ અને ટીશર્ટ જેવા સ્પોર્ટ્સ માટેના વસ્ત્રોમાં સજ્જ! છાતી પર તેમનો મેરેથોન દોડ ક્રમાંક દર્શાવતી બીબ પહેરેલા એ દરેકના ચહેરા પર અનેરો ઉત્સાહ જોવા મળતો હતો.

હાફ મેરેથોન એટલે ૨૧.૦૯૭૫ કિલોમીટર અથવા ૧૩.૧૦૯૪ માઈલ્સ નું અંતર. ફુલ મેરેથોન દોડનારે ૪૨.૧૯૫ કિલોમીટર અથવા ૨૬.૨૨ માઈલ્સ જેટલું અંતર દોડીને કાપવાનું હોય છે.દર વર્ષે જાન્યુઆરીના ત્રીજા રવિવારે યોજાતા સ્ટાન્ડર્ડ ચાર્ટર્ડ મુંબઈ મેરેથોનમાં ડ્રીમ રનની છ કિલોમીટર તેમજ ડિફરન્ટલી એબલ્ડ ઉત્સાહીઓ માટે ૨ કિલોમીટરની વ્હીલચેર અને વયસ્કો માટે સિનિયર સીટીઝનની ૪.૩કિલોમીટરની શ્રેણીઓ પણ રાખવામાં આવે છે.

મારી રેસ સવારે ૫:૪૦ વાગે વાંદ્રાથી શરૂ થઈ,અંધારામાં.પણ શરૂઆતમાંજ છ-સાત કિલોમીટર સુધીનું અંતર રાજીવગાંધી વાંદ્રા-વરલી સી-લિંક પર થઈને કાપવાનું હતું મજા આવી.આજુબાજુમાં અનેક બીજા હાફ મેરેથોનર્સ દોડી કે ચાલી રહ્યાં હતાં.વચ્ચે પાણી અને એનર્જી ડ્રિન્ક્સના સ્ટોલ્સ નિયમિત અંતરે ગોઠવેલા હતાં.મેં મારું આઈપોડ પહેરી લીધું હતું અને મારા મનપસંદ ગીતો સાંભળતા સાંભળતા હું દોડી રહ્યો હતો.માર્ગમાં એક બે જૂના મિત્રો અને કલીગ્સ મળી ગયાં પણ દોડતા દોડતા જ તેમને હાય-હેલો કરી આગેકૂચ ચાલુ રાખી.સી-લિન્ક પૂરી કર્યા બાદ ડાબે ફંટાઈ દોડવાનું હતું.અહિં દોડવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે એક પેસ સેટ થઈ ગયેલો. દોડવાની મજા આવી રહી હતી.વહેલી સવાર,ચોક્ખી તાજી હવા,રસ્તા પર ઝીરો ટ્રાફીક,આસપાસ માત્ર અને માત્ર દોડી રહેલી સેંકડો ઉત્સાહી લોકો અને આટલી વહેલી સવારે પણ અમને દોડનારાઓને બિરદાવવા આવેલા અત્યુત્સાહી લોકો! તેમના હસતા ચહેરા અને અમારા માટે તેમના દ્વારા પડાઈ રહેલી તાળીઓ અને પ્રોત્સાહક સૂત્રોચ્ચારો અમને દોડવાનુ નવું જોમ પૂરું પાડતા હતાં.સ્ટાન્ડર્ડ ચાર્ટર્ડ વાળાઓનું આયોજન કહેવું પડે બાકી! આખા માર્ગ પર યોગ્ય જગાએ પાણી અને એનર્જી પીણાના સ્ટોલ્સ થોડે થોડે અંતરે ગોઠવેલા.ચાલીસ હજાર જેટલા કુલ દોડનારાઓની વ્યવસ્થા સાચવવી એ કંઈ જેવી તેવી વાત નથી.પણ આ આખા કાર્યક્રમનું સફળતા પૂર્વક આયોજન દસ વર્ષથી કરવા માટે તેમને ચોક્કસ ધન્યવાદ આપવા ઘટે! હેટ્સ ઓફ! માર્ગમાં બંગલા પણ આવ્યા અને ઝૂંપડપટ્ટી પણ,મુકેશ અંબાણીનું અબજો રૂપિયાનું બિલ્ડીંગ પણ આવ્યું અને હોસ્પિટલો પણ! વરલી સી ફેસ, હાજીઅલીની દરગાહ, મહાલક્ષ્મી અને બાબુલનાથના મંદિર પણ આવ્યા અને ચોપાટી પણ આવી! મારી આજુબાજુ યુવાનો પણ દોડી રહ્યા હતા અને યુવતિઓ પણ. એક સિત્તેરેક વર્ષના સરદારજી દાદા પણ ૨૧ કિલોમીટર દોડ્યા અને એક પૂજારી કાકા પણ લાલ ધોતિયા-શ્વેત ઝભ્ભા સાથે રનીંગ શૂઝમાં લગભગ મારી સાથે જ દોડતા હતા આખા માર્ગમાં! બીજી એક અસાધારણ ઘટના જોવા મળી એ હતી હજારેકથીયે વધુ પોલીસ ભાઈબહેનોની માર્ગ પર હાજરી. આખા રૂટ પર લોકોની સુરક્ષા અર્થે મુંબઈ પોલીસ ખડે પગે હાજર હતી. મોટા ભાગના તેઓના મુખ પર આશ્ચર્યના ભાવ જોવા મળતા હતાં.તેઓ વિચારતા હશે શા માટે આટલા બધા આમ આદમી અને ઔરતો આટલું લાંબુ અંતર દોડતા હશે?! પણ તેઓ માંના મોટા ભાગના સ્મિત સાથે દોડવીરોનો ઉત્સાહ વધારતા હતાં. દીલ્હી પોલીસ પણ મુંબઈ પોલીસ પાસેથી કંઈક શીખે તો સારૂં! હું દોડતા દોડતા આ બધી મજા માણી રહ્યો હતો - અવનવા દ્રષ્યો જોવાની, હવામાં એક અલગ સુગંધ અને તાજગી અનુભવવાની અને બીજા અનેક ઉત્સાહી દોડવીરો સાથે તાલ મિલાવી દોડવાની! વરલી સી ફેસ પાસે ત્રણ રનીંગ ટ્રેક્સ બનાવ્યા હતાં. બે પર હાફ મેરેથોનર્સ અને એક પર ફુલ મેરેથોનર્સ.દરેક દોડનારના ચહેરા પર એક અનેરા જોમ અને ખુશી જોવા મળી રહ્યા હતા.કેટલાક લોકો પગમાં ખાલી ચડી જતા,સ્પ્રેન આવતા કે ગળે પાણીનો શોષ પડતા બાજુએ બેસી જઈ કે મેડિકલ સ્ટોલ્સ પર રીલીફ સ્પ્રે છંટાવી ફરી આગળ વધતા હતા.પણ સૌથી યાદગાર અને મનને પ્રસન્નતાથી ભરી દેનાર દ્રષ્ય હતું રસ્તાની બંને બાજુએ ઉભા રહી દોડનારાને બિરદાવી રહેલા અને તેમનો ઉત્સાહ વધારતા પ્રેમાળ મુંબઈગરાઓનું! "રન મુંબઈ રન!","રન ઇન્ડિયા રન","કમોન બોય્સ..કમોન ગર્લ્સ","યુ હેવ ડન ઇટ","કીપ રનીંગ..." જેવા સૂત્રો તેઓ મોટે મોટેથી ઉચ્ચારી રહ્યા હતા,સતત તાળી પાડી અમારૂં અભિવાદન કરી રહ્યા હતાં.એક મરાઠી આન્ટી જલેબી ભરેલું બોક્સ લઈ ઉભેલા તો કોઈ વળી પ્રસાદ,કોઈ બિસ્કીટ્સની પ્લેટ લઈ ઉભેલું તો કોઈ હોમમેડ ચોક્લેટ્સ. કેટલાક લોકો ઘેરથી કાર્ડબોર્ડ્સ લાવેલા,તેના પર સંદેશાઓ લખી.બાળકો તેમના મમ્મી પપ્પા અને દાદાદાદી સાથે આ બધો નજારો જોઈ આનંદિત થતા હતાં.

એક વાત મને ન ગમી એ હતી દોડનારાઓનું સ્વચ્છતા પ્રત્યે દુર્લક્ષ.મુંબઈ આપણું પોતાનું શહેર છે.તેને આપણે ગંદુ કેવી રીતે કરી શકીએ? દોડતા દોડતા ચોક્કસ પુષ્કળ પાણી પીવું પડે.પણ પાણી પી લીધા બાદ ખાલી પ્લાસ્ટીક બોટલને રસ્તા પર નાખી દેવાની? કેટલાક તો બાજુમાં જવાની તસ્દી પણ લીધા વિના ખાલી બોટલનો ઘા કરતા જોવા મળ્યા. એક ઘરડા કાકાના માથામાં એક આવી ફેંકાયેલી બોટલ વાગતા વાગતા રહી ગઈ.મેં એ દ્રષ્ય જોયું અને મને એ જરાયે ન ગમ્યું.રસ્તાની બંને બાજુએ પ્લાસ્ટીકની ખાલી વોટર બોટલ્સના ખડકલા થઈ ગયેલા.કેટલાક લોકો સંતરા અને કેળાની છાલ કે ચોકલેટ્સ અને બિસ્કીટના રેપર્સ પણ રસ્તામાં ગમે તેમ નાંખી આગળ દોડતા હતા.મુંબઈગરાઓની સ્વચ્છતા પ્રત્યે આવી બેદરકારી એ એક માત્ર મને ન ગમેલી બાબત હતી મુંબઈ મેરેથોન ૨૦૧૩ની! આવતા વર્ષે હું આશા રાખું છું કે આ અંગે આયોજકો કંઈક નક્કર પગલા લે.

એક અતિ મહત્વનો પાઠ આ હાફ મેરેથોને મને શિખવ્યો એ છે પહાડ જેવડી લાગતી મુસીબતથી પણ, જરાય ગભરાયા વિના તેનો સામનો કરવો.૨૧ કિલોમીટર દોડવું એ કંઈ ખાવાનો ખેલ નથી અને આટલું લાંબુ દોડવું તો દૂર હું ક્યારેય એકીસાથે ચાલ્યો પણ નહિં હોઉં.પણ મારે આ એક પડકાર ઝીલવો હતો અને મારી પાસે સમય હતો આથી બે-એક મહિના અગાઉથી મેં મારી જાતને આ પડકાર ઝીલવા સજ્જ કરવા માંડી.રોજના દોઢબે કિલોમીટર ચાલવાથી શરૂઆત કરી.પછી અંતર વધતું ગયું. એકાદ વાર તો દિવસના બાર-પંદર કિલોમીટર એકસામટા ચાલ્યો હોઈશ.વચ્ચેવચ્ચે થોડું દોડી પણ લેવાનું. આ માટે અલાયદો સમય પણ ફાળવ્યો નહોતો.પ્રેક્ટીસને મારા રૂટીનમાં ગોઠવી દીધી હતી. સ્પોર્ટ્સના કપડા અને શૂઝ પહેરી સવારના ઓફિસ જતા પહેલા ચાલવા કે દોડવાની પ્રેક્ટીસ કરતો કે સાંજે ઓફિસથી ઘેર પાછા ફરતી વખતે. ચાલવાનું ક્યાં? બગીચા કે પછી કોઈ ખાસ જગાએ નહિ પણ હાઈવે પર ચાલવા માટે જે ખાસ સર્વિસ રોડ બનાવ્યો હોય ત્યાં, સરકારે મસમોટા ખર્ચે બનાવેલા સ્કાયવોક્સ પર (ચાલો કોઈકે તો તેમનો સદુપયોગ કર્યો!) કે ઓફિસને રસ્તે બી.કે.સી વિસ્તારના વિશાળ ફૂટપાથ્સ પર! આ પ્રેક્ટીસે મને ચાલવાની આદત પાડી દીધી. નાવ આઈ એન્જોય વોકીંગ વેરી મચ! અને આમ બે એક મહિનાની પ્રેક્ટીસ બાદ ૨૧કિલોમીટરનું લાંબુ અંતર વિના કોઈ મુશ્કેલી હું આસાનીથી દોડી શક્યો અને એ પણ નક્કી કરેલા ત્રણ કલાક કરતા ઓછા સમયના લક્ષ્યાંકની સિદ્ધી સાથે!