ટ્રેનના ડબ્બા ખડી પડ્યા અને મને એ નડી પડ્યાં...

૭મી ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૨ના દિવસે મારી પત્ની,નાનકડી દોઢ વર્ષની દિકરી,મમ્મી અને બહેન ગુજરાતથી મુંબઈ આવી રહ્યાં હતાં અને મારે તેમને લેવા સવારે પાંચ વાગે બોરિવલી સ્ટેશન જવાનું હતું. સવારે સવા ચારે ઉઠીને મેં તેમને ફોન કર્યો અને જાણવા મળ્યું કે ટ્રેન મોડી હતી અને આગળ કોઈ માલગાડીના ડબ્બા ખડી પડવાના કારણે તેઓ હજી નવસારી પાસે પહોંચ્યા હતાં, ટ્રેન ત્યાં જ ઉભી હતી અને કેટલા વાગે ત્યાંથી ઉપડશે એ કંઈ નક્કી નહોતું. આખરે એ લોકો સવારે સાડા અગિયારે બોરિવલી ઉતર્યા અને આમ તેમને ટ્રેન સાડા છ કલાક જેટલી મોડી પડી.


હવે યોગાનુયોગ જુઓ. આ વાતના બરાબર એક વર્ષ પહેલાં ૬ઠ્ઠી ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૧ના દિવસે હું ગુજરાતથી મુંબઈ પાછો ફરી રહ્યો હતો અને આગળ એક મેલટ્રેનના ડબ્બા ખડી પડવાના કારણે મારી ટ્રેન પણ ગુજરાતમાં જ એક જગાએ કલાકો ઉભી રહી અને નવ-દસ કલાક મોડી પડી હતી.એ દિવસે મેં તે ઘટના વિષે બ્લોગ લખ્યો હતો જે આજે તમારી સાથે શેર કરું છું.

[નીચેનો બ્લોગ છ્ઠ્ઠી ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૧ના દિવસે લખાયો હતો. ]

ફ્લાઈંગ રાની ટ્રેનના છ ડબ્બા સૂરત સ્ટેશન પાસે ખડી પડ્યા અને મહેસાણાથી મુંબઈ પરત ફરી રહેલ મને એ નડી પડ્યા. નાની વહાલસોયી દિકરી સહિત મારા પત્નીશ્રી એક મહિના માટે મહેસાણા પધાર્યા હતા,પોતાને પિયર. આથી તેમના ગયા બાદ પંદર દિવસે તેમની યાદ આવતા અચાનક મેં પણ મહેસાણા જવાનો પ્રોગ્રામ નક્કી કરી નાંખ્યો. તત્કાલ ક્વોટામાં જવાની શુક્રવાર રાતની ટિકીટ બૂક કરેલી એટલે શનિવારે સવારે સમયસર મહેસાણા તો પહોંચી જવાયું પણ શનિવાર રાતની જ સવા ત્રણ વાગ્યાની જોધપુર-બાન્દ્રા એક્સ્પ્રેસની રીટર્ન ટિકીટ હતી એટલે સસરાજીને અડધી રાતે તકલીફ આપવી પડી મને સ્ટેશન સુધી મૂકવા આવવાની. જે પતિઓની પત્નીઓનું પિયર દૂર હોય તેમણે આ દુ:ખ તો સહેવું જ રહ્યું,પત્નીને પિયર મૂકવા-લેવા જવાનું અને એ દરમ્યાન ઉભી થતી તકલીફો સહન કરવાનું!

સસરાજી અઢી વાગે રાતે બાઈક પર મને મહેસાણા સ્ટેશન પર મૂકવા આવ્યા અને હજી ગાડીને પોણો-એક કલાકની વાર હોવાથી મેં તેમને ઘેર પાછા ફરવાનો ખૂબ આગ્રહ કર્યો છતાં તેઓ માન્યા નહિં.

ગુજરાતી બૈરાઓને દૂરના પ્રવાસ વખતે વધુ સામાન કરવાની કુટેવ તો જગતભરમાં પ્રખ્યાત છે! પછી એ મારી મમ્મી હોય કે ફઈ હોય કે મારી પત્ની! જતી વખતે મારી તો એક નાનકડી ખભે ભેરવી શકાય એવી બેગ જ હતી પણ ફઈબાના સંપેતરાની એક મોટી બેગ મને પકડાવી દેવામાં આવેલી! પાછા ફરતી વખતે પત્નીજીએ વધારાના થોડાઘણા કપડા વગેરે ભરેલો થેલો મને સોંપી દીધો! ભલુ થજો સાસુમાનું કે તેમણે સ્વાદિષ્ટ થેપલા,ગાંઠિયા અને ફૂલવડી ભરેલી બીજી એક નાની થેલી પણ તૈયાર કરી દીધી! (સામાનમાં ઓર વધારો થવા છતા અહિં સાસુમાનું ભલુ થજો એટલા માટે કહ્યું છે કારણકે આગળ જતા એ જ થેપલા-ગાંઠિયા ગાડી અટવાઈ પડતા મને સાકર જેવા લાગ્યા હતાં!)

ગાડી પ્લેટફોર્મ નંબર બે પર આવશે એવી માહિતી સ્ટેશન પર બધી શક્ય જગાઓએથી મેળવી પાદયાત્રી પૂલ ચઢી હું અને સસરાજી આવ્યા પ્લેટફોર્મ બે ઉપર. ત્રણ વીસના નિયત સમય કરતા દસ મિનિટ મોડી ગાડી આવી તો ખરા, રાતે સાડા ત્રણે, પણ પ્લેટફોર્મ નંબર એક ઉપર. હવે આ તો મુસીબત થઈ.અડધી રાતે એક તો ટ્રેનના મોટા ભાગના ડબ્બાઓના બારણા બંધ હોય તેમાં જો આમ ટ્રેન, ડબ્બાઓ સુદ્ધાની માહિતી ઇન્ડીકેટર્સ પર એક પ્લેટફોર્મ પર લાગી ગયા હોવા છતાં બીજા પ્લેટ્ફોર્મ પર આવી ચડે તો પ્રવાસીઓ કેટલી મુસીબતમાં મુકાઈ જાય. પ્લેટફોર્મ એક પર કોઈક બીજી જ ટ્રેનનો નંબર તથા તેના ડબ્બાઓની માહિતી ઇન્ડીકેટર્સ પર દર્શાવાઈ રહી હતી તેમ છતાં મારે પકડવાની ટ્રેન પ્લેટફોર્મ બે ના બદલે પ્લેટફોર્મ એક પર જઈ ચડી. અને આટલું ઓછું હોય એમ રેલવે સ્ટેશન પરથી થતા અનાઉન્સમેન્ટના છબરડાઓએ હદ કરી નાંખી! ટ્રેન પ્લેટફોર્મ એક પર આવીને ઉભી રહી ગઈ હોવા છતાં અનાઉન્સર બાઈ ટ્રેન પ્લેટફોર્મ બે પર આવશે એમ માઈકમાં જાહેર કરે છે! કદાચ એ ઉંઘમાં હશે અને કાં પછી રેલવે સ્ટેશન પર ડ્યુટી પરના પોલિસની જેમ એણે પણ એકાદ-બે પેગ લગાવ્યા હશે! અંગ્રેજીમાં અનાઉન્સમેન્ટ પૂરું થયા બાદ હિન્દી અને ગુજરાતીમાં તે ટ્રેન પ્લેટ્ફોર્મ એક પર આવ્યાની સાચી જાહેરાત કરે છે અને ફરી પાછી અંગ્રેજીમાં બોલતી વખતે છબરડો! પ્રવાસીઓ મૂંઝાઈ જ જાય ને? હવે આ ટ્રેન મહેસાણા પ્લેટ્ફોર્મ પર ફક્ત બે મિનીટ માટે જ થોભતી હોય છે પણ પ્લેટ્ફોર્મ બે ની જગાએ એક પર આવ્યાના ગોટાળા વખતે તો ટ્રેને પાંચ-દસ મિનીટ ઉભા જ રહેવું જોઈએ.પણ આ ટ્રેન તો બે જ મિનીટ માં ઉપડી. સારું થયું મેં પદયાત્રી પુલ નો ઉપયોગ કરવાના સૈદ્ધાંતિક વિચારને અમલમાં મૂકવાને બદલે પ્લેટફોર્મ બે પર થી પાટા પર કૂદકો મારી ઉંધી બાજુએથી એસ-૧૧ ડબ્બો પકડી લીધો. મારી મમ્મી સાથે હોત તો નક્કી આ ગાડી અમે ચૂકી ગયા હોત.એને પગે વાની સખત તકલીફ છે આથી ફટાફટ ચાલી શકવું પણ મુશ્કેલ હોય ત્યાં સામાન સાથે આમ પાટા પર કૂદીને ગાડી પકડવી તેના માટે તો શક્ય જ ન બનત. રેલવે વાળાઓએ આ બાબતે કંઈક કરવું જ જોઈએ.ગાડી પ્લેટ્ફોર્મ પર આવે તે પહેલા મોટરમેને સ્ટેશનનો સંપર્ક સાધી જાણી લેવું જોઈએ કે ટ્રેન કયા પ્લેટફોર્મ પર આવશે એવું અનાઉન્સ થયું છે-ઇન્ડીકેટર્સ પર નિર્દેશિત થયું છે અને પછી જો ટેક્નિકલ મુશ્કેલી કે બીજા કોઈ પણ કારણ સર ટ્રેન કોઈ જુદા પ્લેટફોર્મ પર આવે તો તેના ત્યાં થોભવાના નિયત બે-ચાર મિનિટના સમય કરતા તેણે દસેક મિનિટ વધારે થોભવું જ જોઈએ. જેથી માલસામાન સાથે અટવાઈ ગયેલા પ્રવાસીઓ ટ્રેન ચૂકી ન જાય અને પ્લેટ્ફોર્મ યોગ્ય રીતે બદલી (પાટા પરથી કૂદી ને નહિં પણ પુલ દ્વારા યોગ્ય પ્લેટફોર્મ પર આવી) શકે.

હું તો ચડી ગયો જોધપુર-બાન્દ્રા એક્સપ્રેસમાં ઉંધી બાજુએ થી અને મારા સસરા પણ એ જ રીતે ટ્રેનમાં પ્રવેશી પ્લેટફોર્મ-૧ પર ઉતરી ગયા. અને બે જ મિનિટમાં ટ્રેન ચાલુ થઈ ગઈ. સારા નસીબે મેં જે ડબ્બાની ટિકીટ કઢાવેલી તે એસ-૧૧ ડબ્બાનાં જ બન્ને બાજુના બારણા ઉઘાડા હતા અને હું ગાડી પકડી શક્યો.

રમૂજી, પણ સત્ય નિયમ મુજબ જો કંઈ ખોટું થઈ શકે એમ હોય તો એ એમ થાય જ છે! અને બધી ખોટી વસ્તુઓ એક સાથે જ બને છે! અર્થાત મુસીબતો આવે ત્યારે એક સાથે ઘણીબધી આવે છે! હું ચારેક કલાક ઉંઘ્યા બાદ જાગ્યો ત્યારે ટ્રેન વડોદરા પછીના કોઈક નાનકડા સ્ટેશન પાસે ઉભેલી હતી.'વરણામા' હતું એ ગામનું નામ અને સ્ટેશનતો કેમ કહેવું? ન કોઈ પ્લેટફોર્મ ન કોઈ બાંકડો.. ફક્ત પીળા રંગનું મોટું કાળા અક્ષરે સ્ટેશનનું નામ લખેલું બોર્ડ હતું. ડબ્બામાંથી ઘણાં લોકો નીચે ઉતરી ગયેલા હતાં.સામે સરસ ખેતરો હતાં અને સૂર્યનો સુકોમળ તડકો હતો.બ્રશ વગેરે પતાવી મોં ધોઈ હું પણ નીચે ઉતર્યો અને સવારના સરસ વાતાવરણને મેં માણ્યું. થોડાઘણાં ફોટા પાડ્યા.અને એક-દોઢ કલાક બાદ ગાડી ત્યાંથી ઉપડી.થોડું આગળ વધ્યા બાદ ફરી અટકી. અહિં પણ તે લાંબો સમય પડી રહી.ખબર પડી કે આગળની કોઈક ગાડીને અકસ્માત નડ્યો હોવાથી અમારી ગાડી પણ અટકી હતી.મારે સાડાબાર સુધીમાં મુંબઈ પહોંચી જવાનું હતું અને આ તો એટલો સમય થવા આવ્યો હોવા છતાં હું સુરતથી પણ ખાસ્સો દૂર હતો. ઠીચૂક ઠીચૂક ચાલતી ગાડી સુરત નજીકના ઉતરણ સ્ટેશન નજીક પહોંચી અને અહિં તો તે ત્રણ-ચાર કલાક ઉભી રહી.મારા સહિતના બધાં પ્રવાસીઓ જબરદસ્ત કંટાળી ગયા.મારા ઘરેથી તેમજ સાસરેથી ફોન પર ફોન આવ્યે જતા હતા.મારા સસરાએ ટી.વી. પર જોઈ સમાચાર આપ્યા કે સુરત પાસે ફ્લાઈંગ રાની ટ્રેનના છ ડબ્બા પાટા પરથી ઉતરી પડ્યા હતા. એટલે બધી ટ્રેનો અટવાઈ ગઈ હતી - મોડી પડી હતી.બપોરે સાડા બારે મુંબઈ પહોંચી જવાની જગાએ સાંજે છ વાગે હજી મારી ટ્રેન ઉતરણ પાસે ઉભી હતી - જડાઈ ગઈ હતી.ભયંકર કંટાળો કોને કહેવાય તેનો અનુભવ આ પાંચ-છ કલાક દરમ્યાન મને અને બીજા અનેક સહપ્રવાસીઓને થઈ ગયો. કેટલાકે તો માથે બિસ્તરાપોટલા લઈ ગાડીમાંથી ઉતરી સુરત તરફ જવા પ્રયાણ પણ કર્યું.મેં મારી સાથે લાવેલા જૂના છાપા વાંચી કાઢ્યા,સાસુમાએ પ્રેમથી સાથે મોકલી આપેલ થેપલા-ગાંઠિયા ખાધાં,ઇડલીચટણી,વડાપાવ અને પોપકોર્ન ખરીદ્યા અને ખાધા,ચાર-પાંચ વાર ચા પીધી, મોબાઈલમાં સંગીત સાંભળ્યું અને આ બ્લોગ લખી નાંખ્યો! અત્યારે પોણા આઠ વાગ્યા છે.ગાડીએ માંડ માંડ ઝડપ પકડી છે અને હું કદાચ સાડા દસ અગિયાર સુધી બોરિવલી પહોંચી જઈશ.

થોડા ઘણાં પાઠ હું આ અનુભવ પરથી શીખ્યો તે તમે પણ ધ્યાનમાં લેશો. એક તો બને ત્યાં સુધી અડધી રાત બાદની (બે-ત્રણ વાગ્યાની) ગાડીની ટિકીટ ન કઢાવવી. મુસાફરીમાં બને એટલો સામાન ઓછો રાખવો પણ થોડુંઘણું ખાવાનું સાથે લેવું. અટવાઈ પડીએ એવી સ્થિતી ઉભી થાય તો સમય કાપવા શોખ હોય એવી વસ્તુઓ સાથે રાખવી (પુસ્તકો,મ્યુઝિક પ્લેયર અને સી.ડી. અથવા મોબાઈલ-આઈપોડ,જૂન છાપા,પત્તાની કેટ વગેરે) ટ્રાવેલ કીટ સાથે રાખવી જેમાં દાઢી કરવાનો સામાન,ટૂથ બ્રશ,કોલ્ડક્રીમ,હેન્ડ સોપ વગેરે હોય.બને ત્યાં સુધી મહત્વની મુલાકાત કે પ્રવૃત્તિ મુસાફરીના પૂરા થયા બાદ તરત ન ગોઠવવી.કનેક્ટિંગ ફ્લાઈટ કે બીજી ટ્રેનની મુસાફરી તો બને ત્યાં સુધી ટાળવી જ. તમારું શેડ્યુલ જ પહેલેથી એવી રીતે પ્લાન કરવું કે મહત્વની કોઈ બાબત તમારી એક મુસાફરી ખોરવાઈ જતા અસર ન પામે. છેલ્લે, મને આજે આ ગાડીની મુસાફરી જેવી નડી તેવી તમને કોઈને ના નડશો એવી અભ્યર્થના સાથે આ બ્લોગ અહિં પૂરો કરું છું!