ગુણવત્તા તો શ્રેષ્ઠ જ હોવી ઘટે

ઓફિસ જવા માટે રોજ મારે લાખો મુંબઈગરાની જેમ મુંબઈ લોકલ,બસ કે રીક્ષા જેવા પબ્લિક ટ્રાન્સપોર્ટ વાહનોનો ઉપયોગ કરવો પડે તેમજ સ્ટેશન પર બનાવેલ પુલ,સ્કાયવોક્સ,ફુટપાથ વગેરે પર ચાલવું પણ પડે. રોડ પર આ બધી જગાઓએ અનેકાનેક ચીજવસ્તુઓ પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રીતે વાપરવી પડે.

ટ્રેનમાં ચડતાં જ ગિર્દી ન હોય તો સીટ પર બેસવા મળે.આ સીટ ફર્સ્ટ ક્લાસના ડબ્બામાં દેખીતી રીતે વધુ સારી હોવી જોઇએ.પણ તેની ગાદીની ગુણવત્તા અંગે ઘણી વાર પ્રશ્ન થાય.સામસામી બેઠકો વચ્ચેનું અંતર પણ ફર્સ્ટ ક્લાસના ડબ્બામાં એટલું ઓછું હોય છે કે બારી તરફની બેઠક સુધી પહોંચતા વચ્ચે બેઠેલા પ્રવાસીઓને ખુબ અગવડ થાય. માથા પર ફરતાં પંખાના ઘણી વાર પાંખિયા તૂટેલા હોય તો ઘણી વાર તેના કવર પરની જાળીના તાર તૂટેલા હોય તો ઘણી વાર આવું કોઈ જ કારણ ન હોવા છતાં પંખો કોણ જાણે કોનાથી નારાજ હોવાને કારણે ચાલુ જ ન થાય! પેન્ટના પાછલા ખિસ્સામાં મૂકેલા કાંસકા વડે તેના પાંખિયાને ઘડિયાળના કાંટાની દિશામાં કે તેની વિરુદ્ધ દિશામાં ધક્કો મારવા છતાં તે ચાલુ જ ન થાય! ક્યારેક એમ કરવા જતાં મહિનાઓથી સફાઈ ન થઈ હોવાને કારણે પંખાના પાંખિયા પર જમા થયેલી ધૂળ અને કચરો તમારી આંખમાં પડે એ વધારામાં! ટ્રેનની બારીના કાચ ઘણી વાર એટલા જામ થઈ ગયા હોય કે તમે આખેઆખા ઉભા થઈ તેને નીચો લાવવા મથો તોયે સફળ ન થાવ! (નવી ટ્રેનમાં જોકે આ સમસ્યા થોડી હળવી થઈ છે). લાંબા અંતરની ટ્રેનમાં પણ પંખા,લાઈટ અને બારીની દશા કંઈ વધુ સારી હોતી નથી.એમાં ઘણાં ડબ્બાઓમાં હવે મોબાઈલ ચાર્જ કરવાના પોઇન્ટ્સ આપવામાં આવે છે પણ એ બધાં પોઇન્ટ્સ ચાલુ જ હોય એવું જોવા મળતું નથી. ગાડીના ડબ્બામાંથી ઉતરી સ્ટેશન પર નજર કરો તો તૂટી ગયેલા કચરાના ડબ્બા જોવા મળશે કે ટિકિટ ઘર નજીક દસ બાર સ્માર્ટકાર્ડ મશીન ખડકાયેલા જોવા મળશે. પણ જો એ બધાં મશીન ચાલુ હોય તો સૂરજે પશ્ચિમમાંથી ઉગવું પડે! દસ-બારમાંથી માંડ ત્રણ કે ચાર મશીન ચાલુ હશે તેમાંથી પણ ટિકિટ દર વખતે વિના વિઘ્ને પ્રથમ પ્રયાસે જ બહાર આવશે એવું જરૂરી નથી. સ્માર્ટ કાર્ડ મશીન્સ પહેલાં ટિકિટની કુપન્સ અસ્તિત્વમાં હતી જેના પર મશીનથી વિગતો પંચ કરવાની રહેતી. મોટા ભાગના આ મશીન્સ પણ ખોડંગાયેલા જ રહેતાં જેથી ટિકિટ પર રબર સ્ટેમ્પ મારવા માટે સાહીની ડબ્બી અને રબર સ્ટેમ્પ મૂકવામાં આવતાં. આ સિસ્ટમની વિદાય બાદ શરૂ કરાયેલા સ્માર્ટ કાર્ડસના મશીનની ગુણવત્તામાં પણ પાછલી ભૂલ સુધારાઈ નથી અને હલકી ગુણવત્તા વાળા મશીન્સ અને સોફ્ટવેર જ પ્રવાસીઓના માથે પટકાવવામાં આવ્યાં છે.

સ્ટેશનથી બહાર આવવા પુલ ચડી તેના પર થોડું ચાલો એટલે આજુબાજુ ગંધાતા છાપરાં કે થોડા વધુ આગળ જાઓ એટલે ઝૂંપડપટ્ટી કે અન્ય ગંદકી-અસ્વચ્છતાનું જ પ્રદર્શન થાય. પુલ પર થઈ કરોડોના ખર્ચે બનેલાં સ્કાયવોક પર આવો એટલે અધવચ્ચે તૂટેલી ટાઈલ્સ કે ખાડા-ટેકરા વાળાં તળીયા પર ચાલવું પડે. રાતે સ્કાય વોક્સ પર ઘણી જગાએ ઘોર અંધારું જોવા મળે. ટ્યુબલાઈટ્સ હોય પણ ઉડી ગયેલી અથવા ખરાબ થઈ ગયેલી. સ્કાય વોક્સના ઉંચા પગથિયાની મોટા ભાગની ટાઈલ્સ પણ તૂટી ગયેલી. ખરું જોત તો સ્કાય વોક્સ પરથી ચડવા ઉતરવા બધે એસ્કેલેટર્સ જ હોવા જોઇએ પણ ગણી-ગાંઠી જગાઓએ આવા એસ્કેલેટર્સ મૂકાયા હોવા છતાં તે ચાલુ હોતા કે કરાતા નથી.

સ્કાયવોકથી ઉતરી બસમાં ચડો એટલે ત્યાં પણ કંઈ સ્થિતી બદલાઈ ન જાય.માલિકીની કંપનીએ ટિકિટો માટે કંડક્ટર્સને મશીન તો આપી દીધાં પણ તેની ગુણવત્તા એટલી હલકી કે આવા હજારો મશીનો કરોડો રૂપિયાના નુકસાન છતાં પાછા ખેંચી લેવાનું વિચારાઈ રહ્યું છે અને ફરી જૂની પ્રિ-પ્રિન્ટેડ ટિકિટ્સની સિસ્ટમ ચાલુ કરાશે. કેટલીક બસોમાં તો એ શરૂ થઈ પણ ગઈ છે. ટિકિટનું મશીન કદાચ ટિકિટ છાપી શક્તું હોય તો પણ એમાં ઇન્ટરનેટ દ્વારા મોબાઈલ એપ્સથી ટિકિટ લેવા માટે જરૂરી વાઈ-ફાઈ ચાલુ હોય જ નહિ એટલે કેશ-લેસ ટ્રાવેલ કરવાનું સ્વપ્ન સિદ્ધ થઈ જ શકે નહિ!

તમને વિચાર આવશે કે ઉપર કરી એ બધી ફરીયાદો કરવાનો આશય શું? તો આ ચર્ચા છેડવાનો હેતુ આપણે જે કામ કરી છીએ કે જે કંઈ ચીજ વસ્તુનું ઉત્પાદન પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રીતે કરી છીએ તેમાં ક્યાંય કચાશ ન રાખીએ એ વિચાર ગ્રહણ કરવાનો છે. જેમ આપણે હલકી ગુણવત્તા ધરાવતી ચીજ વસ્તુ કે સેવા વાપરી ક્યારેય સંતુષ્ટ કે ખુશ નથી થતાં તેમ આપણાં દ્વારા બનાવાતી વસ્તુ કે સેવા શ્રેષ્ઠ ન હોય તો સામી વ્યક્તિ કે ગ્રાહકને પણ આપણે ફરીયાદની તક જ પૂરી પાડીશું.

હવે હલકી ગુણવત્તાયુક્ત પદાર્થ કે સેવાના અનુભવની સરખામણી મેટ્રોમાં ટ્રાવેલ કરતી વખતે થતાં અનુભવ સાથે કરો કે હવાઈ મુસાફરી કરતી વખતે હવાઈમથકે કે વિમાનમાં થતાં અનુભવ સાથે કરો. આ અનુભવ ચોક્કસ શ્રેષ્ઠ અને અવિસ્મરણીય હશે!

 જ્યારે પસંદગી કરવાનું આપણાં હાથમાં હોય ત્યારે આપણે હલકી ગુણવત્તા ધરાવતી ચીજ વસ્તુ વાપરવી જ શા માટે? નવી વસ્તુ સર્જતા હોઇએ કે ખરીદતા હોઇએ ત્યારે વપરાતો કાચો માલ સામાન કે ઇન્ગ્રેડિયન્ટ્સ સારામાં સારી ગુણવત્તા વાળા જ વાપરીએ જેથી તેમાંથી બનનારું એન્ડ પ્રોડક્ટ પણ શ્રેષ્ઠ જ બની રહે.

ટ્રેનની સીટની ગાદી કે પંખા કે બારીના કાચ હોય કે સ્માર્ટ કાર્ડનું મશીન કે તેનું હાર્ડવેર કે સોફ્ટવેર, સ્કાયવોકની ટાઈલ્સ કે ટ્યુબલાઈટ્સ્નો કોન્ટ્રાક્ટ સંભાળતી મેન્ટેનન્સ કંપનીની સેવા કે બસની ટિકિટનું મશીન હોય કે તેમાં અપાતી વાઈફાઈની સેવા - આ બધામાં સરકાર કે નિર્ણય લેવાનો હક્ક ધરાવતી સત્તા કે કંપની ભ્રષ્ટાચારને તાબે ન થવાનું નક્કી કરી કદાચ થોડી વધુ મોંઘી સેવા કે ચીજવસ્તુની પસંદગી કરે તો આપણને કોઈ ફરીયાદ કરવાનો મોકો ન મળે. ભારત પણ વિદેશોની જેમ સ્વચ્છ અને શ્રેષ્ઠ રાષ્ટ્ર બની શકે. તમે જ્યારે આવી કોઈ બાબતમાં નિર્ણયકર્તા હોવ અથવા તમારે પોતાને માટે કોઈ વસ્તુની પસંદગી કરવાની હોય ત્યારે શ્રેષ્ઠ જ વસ્તુની પસંદગી કરવાનો આગ્રહ રાખશો અને તેનો અમલ કરશો તો મારી આ લેખ લખ્યાંની મહેનત લેખે લાગશે!

ગેસ્ટ બ્લોગ : મનનું જોમ , માતાપિતાની ભલમનસાઈનો બદલો

-         ઈલા પુરોહીત

જો જો મન એક વાર મહેકતા શીખી લેશે પછી તેને ક્લેશ, કકળાટ, તારું-મારું, દ્વેષ, ઇર્ષા  આવું આવું કચરાપટ્ટી જેવું કશુંય પસંદ નહીં પડે એ પાક્કું. એને તો ઝીણીઝીણી કીડીયુંની હારેહારે સફારીની સફર કરવી ગમશે. ભલેને “ઉંબરો ડુંગર” જેવડો થયો. તોય તે ઘર બેઠા ગણતરીની સેકંડમાં રોકેટની ઝડપે અંતરીક્ષમાં જઈ આવશે. એથીય આગળ વધીને બધા ગ્રહોની સાથેસાથે સૂરજદાદાની પરિક્રમા પણ પૂરી કરશે. પ્રાચીન, અર્વાચીન, નવું, જૂનું બધુંય ‘ધૂળધોયા’ ની જેમ ઘડીના છઠ્ઠા ભાગમાં નેનો ક્રાફ્ટમાં ઘૂમી વળશે.

અરે! આજસુધી જે જે જોયું, અનુભવ્યું એ તો ઠીક પણ ન જોયેલી ભાતીગળ આખી દુનિયાનો કલ્પનાની પાંખે ચડીને સાક્ષાત્કાર કરી લેશે. અરે, આ ‘મન મહારાજની પૂરી તાકાતની આપણને પૂરી ખબર જ નથી. ભૈયા, મગતરાને મહાકાય અને મહાકાયને મગતરૂં કૌશલ ધરાવે છે આ મન મહાશય. સચ્ચી, આ તનમનનો તાલમેલ વાલિયા ભીલ ને ઋષિ વાલ્મિકી સર્જી શકે જ ને. અમથું  એને થોડું જ પવનથીય વધુ વેગવંત, જોમવાન કહ્યું છે? જેમ શરીરની તંદુરસ્તી માટે ઔષધિ તેમ નિરોગી મન માટે સદપ્રવૃત્તિ લાભકારક છે. વળી જિંદગીને ધીરે ધીરે  જી રે  જી રે  સમાધાન કરી લ્યો. ઉલઝો મત. સુલઝો ભાઈ! નાની નાની બેકાર વાતોમાં આવી સરસ જિંદગીને નર્ક ન કરો. જીવન  કદરૂપું ન ઘડો. જો જો , ધ્યાન રાખજો. દાળ શાકમાં મીઠું વધારે ઓછું પડ્યું, જમવાનું બગડ્યું આ મેટરની પચ્ચી જીવવાની આખેઆખી મઝા બગાડી નાખશે. થોડું સહન કરતાં શીખો. કહે છે ને, “ટેક ઇટ ઇઝી.” આપણી ગૃહસ્થી ક્દરૂપી ન બની જાય એ અંગે ખાસ ચોકન્ના રહો. ક્યારેક કોઈ મનોવૃત્તિની પ્રવૃત્તિ કાંઈ ગડબડ કરે એને રોકો, ચૂપ કરો. અચ્છાઈ, ભલાઈ, સચ્ચાઈ આપણા સુખક્રર્તા, દુખહર્તા ગણેશજી છે. સત્કર્મને ગણેશ પૂજન સમજો.

એક વાર આ મન બેબાકળું થઈને બુદ્ધિને પૂછી બેઠું કે આ સુખ, દુખ, હાનિ, લાભ, ચડતી, પડતી શું છે? રાગ- દ્વેષ, તારું-મારું, પારકું-પોતાનું ગતકડું શું છે? ભાવ ભજવે છે વગેરે વગેરે પ્રશ્નો જોઇને આ આખા બખડજંતર વિષે બુદ્ધિ પણ ભારે વિચારમાં પડી કે આ બધું  સીધેસીધું  કોને અસર કર્તા છે? અને અસરગ્રસ્તની સહાયતાર્થે શું પગલાં ભરવા જરૂરી છે? બુદ્ધિએ ચિત્તને ઢંઢોળ્યું. અરે ચિત્તજી, મન મુંઝવણના ઉકેલનો ઉપાય ગોતોજી. ચતુર ચિત્તે આખી ફાઈલ સ્ટડી કરી અને શુદ્ધાત્મા સાથે મિટીંગ કરી. સુખી દુખી જીવનની ઘટમાળનો પ્રશ્ન ઉકેલવાની કોશીશ કરી, જેની ટૂંકી નોંધ આ પ્રમાણે છે.

સૃષ્ટિચક્રમાં તાલમેલના અભાવે જ્ઞાન વિજ્ઞાનમાં ઉણા ઉતર્યાથી,વળી શરીરને જ “હું” સમજી બેસવાથી તથા શ્રદ્ધા અને સંયમને નજર બહાર ગણવાથી અને ખાસ તો કુદરતે બક્ષેલા માનવપણાની કદર ન કરવાથી આ દરેકેદરેક ધૂપ-છાંવ, ખુશી-ગમ, પ્યાર-નફરત જેવા દ્વન્દ્વો મનને પરેશાન કરે છે. આમાં ભાગ્ય – નસીબ, બાબા-ભૂવા બિચારા શું કરી શકે? ભાઈ, સુનો મનજી ભાઈ, આખી બાજી તમારા જ હાથમાં છે. મરજી આપકી!

******************************************************************************

શ્રીમાન અને શ્રીમતી વિજયપત સિંઘાનીયાજીની એક સરસ વિડીઓ ક્લીપ વોટ્સએપ પર જોવામાં આવી.રેમન્ડના પ્રમોટર એવા પિતા શ્રી શેઠ વિજયપત સિંઘાનીયા અને પુત્ર ગૌતમ સિંઘાનીયા વચ્ચેની અદાલતી કારવાઈનું સામાન્ય સહજયોગે વિશ્લેષણ થવા જાય છે. જ્યારે આ જાજરમાન પરિવારમાં પુત્ર-જન્મોત્સવ પ્રથમવાર મનાવાયો હશે,જ્યારે એ પ્રથમ સંતાનની પાપાપગલીએ માતાપિતાને ઠુમક ચલત રામચંદ્રની યાદ અપાવી હશે,પુત્રનો શાળાનો પ્રથમ દિવસ વગેરે વગેરે..આજ સુધીની આ આનંદની ક્ષણો - ત્યારની અને આજની અસમાન પરિસ્થિતી. દુ:ખ થાય છે પિતાની આજની મન:સ્થિતી કલ્પીને.અરે ,જે માવતર ,પછી ભલે એ ગરીબ હોય કે ધનવાન,રાજા હોય કે રંક,પોતપોતાની સહજ-સામાન્ય શક્તિ કરતાં ઘણું વધારે સંતાન માટે વિચારે અને વાપરે છે.તેની સંતાન મોટું થઈ આવી અવદશા કરે? જેને આધારે આપણે પગે ચાલતા શીખ્યાં,જેને કારણે એ ફોર એપલ થી માંડી માણસની ભાષા બોલતા શીખ્યાં.આ બધું સુખ-શુભ ભૂલી કોર્ટ-કાયદાને જંગે ચડી કરોડોનો ધુમાડો કરવો આ ક્યાંનું ડહાપણ છે?

-         ઈલા પુરોહીત